Kế hoạch bài dạy Toán 7 - Bài 16: Tam giác cân. Đường trung trực của đoạn thẳng - Năm học 2023-2024 - Nguyễn Thị Hằng

Nội dung text: Kế hoạch bài dạy Toán 7 - Bài 16: Tam giác cân. Đường trung trực của đoạn thẳng - Năm học 2023-2024 - Nguyễn Thị Hằng

1. Kế hoạch bài dạy Toán 7 1 Năm học: 2023 - 2024 BÀI 16: TAM GIÁC CÂN. ĐƯỜNG TRUNG TRỰC CỦA ĐOẠN THẲNG (Thời gian thực hiện: 2 tiết) I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Học xong bài này, HS đạt các yêu cầu sau: ● Nhận biết tam giác cân, giải thích tính chất của tam giác cân. ● Nhận biết đường trung trực của đoạn thẳng và các tính chất của đường trung trực. ● Vẽ đường trung trực của một đoạn thẳng bằng dụng cụ học tập. 2. Năng lực - Năng lực chung: ● Năng lực tự chủ và tự học trong tìm tòi khám phá ● Năng lực giao tiếp và hợp tác trong trình bày, thảo luận và làm việc nhóm ● Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo trong thực hành, vận dụng. Năng lực riêng: ● Tư duy và lập luận toán học: So sánh, phân tích dữ liệu tìm ra mối liên hệ giữa các đối tượng đã cho và nội dung bài học về tam giác cân, đường trung trực của đoạn thẳng, từ đó có thể áp dụng kiến thức đã học để giải quyết các bài toán chứng minh hình học trong những trường hợp đơn giản. ● Mô hình hóa toán học: Mô hình hóa được các mô hình đơn giản (trong kiến trúc, đo đạc) thành bài toán về tam giác cân và đường trung trực. ● Sử dụng công cụ, phương tiện học toán: vẽ hình, vẽ đường trung trực của đoạn thẳng. 3. Phẩm chất ● Có ý thức học tập, ý thức tìm tòi, khám phá và sáng tạo, có ý thức làm việc nhóm, tôn trọng ý kiến các thành viên khi hợp tác. ● Chăm chỉ tích cực xây dựng bài, có trách nhiệm, chủ động chiếm lĩnh kiến thức theo sự hướng dẫn của GV. ● Hình thành tư duy logic, lập luận chặt chẽ, và linh hoạt trong quá trình suy nghĩ. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Đối với GV: SGK, Tài liệu giảng dạy, giáo án PPT, thước thẳng có chia khoảng, ê ke, compa, Phiếu bài tập. 2. Đối với HS: SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đồ dùng học tập (bút, thước...), bảng nhóm, bút viết bảng nhóm, giấy A4, bút màu. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU) a) Mục tiêu: - HS thực hành HĐ3 . - HS có hình ảnh ban đầu về đường trung trực của một đoạn thẳng. b) Nội dung: HS trả lời câu hỏi. c) Sản phẩm: HS bước đầu có hình dung về hình ảnh đường trung trực của đoạn thẳng. Giáo viên: Nguyễn Thị Hằng – Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm
2. Kế hoạch bài dạy Toán 7 2 Năm học: 2023 - 2024 d) Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: - Đánh dấu 2 điểm A, B nằm trên hai mép tờ giấy A4, Nối A với B để được đoạn thẳng AB Gấp mảnh giấy lại như Hình 4.63 sao cho vị trí các điểm A và B trùng nhau. Mở mảnh giấy ra, kẻ một đường thẳng d theo nếp gấp. a) Gọi là giao điểm của đường thẳng và . có là trung điểm của đoạn thẳng không? b) Dùng thước đo góc (ê ke), kiểm tra đường thẳng có vuông góc với không? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS quan sát và chú ý lắng nghe, thảo luận nhóm đôi hoàn thành yêu cầu. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung. - Trả lời câu hỏi: Đường thẳng d đi qua trung điểm O của đoạn thẳng AB và đường thẳng d vuông góc với AB tại O. Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học mới: " đường thẳng d thỏa mãn 2 điều kiện đi qua trung điểm của đoạn thẳng và vuông góc với đoạn thẳng tại trung điểm thì đường thẳng d được gọi là đường trung trực của đoạn thẳng. Vậy đường trung trực của đoạn thẳng là gì, có những tính chất gì thì chúng ta cùng đi tìm hiểu trong tiết học ngày hôm nay’’. B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI Hoạt động 2: Đường trung trực của một đoạn thẳng a) Mục tiêu: - HS hiểu, phát biểu được và nhận biết được đường trung trực của một đoạn thẳng - HS hiểu và vận dụng được tính chất các điểm nằm trên đường trung trực. Giáo viên: Nguyễn Thị Hằng – Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm
3. Kế hoạch bài dạy Toán 7 3 Năm học: 2023 - 2024 - HS vẽ được đường trung trực của đoạn thẳng bằng thước kẻ và compa. b) Nội dung: HS đọc SGK, chú ý nghe giảng, hoạt động thực hiện HĐ 4, Luyện tập 2, thực hành vẽ. c) Sản phẩm: HS hình thành kiến thức, nhận biết đường trung trực và áp dụng tính chất đường trung trực để tính toán, chứng minh; HS vẽ được đường trung trực của đoạn thẳng bằng thước kẻ và compa. d) Tổ chức thực hiện: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS SẢN PHẨM DỰ KIẾN Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 2. Đường trung trực của một đoạn thẳng - GV yêu cầu HS đưa ra sản phẩm thực HĐ 3: hành . a) O là trung điểm của đoạn AB. - GV yêu cầu HS đưa ra định nghĩa b) Đường thẳng d vuông góc với AB. đường trung trực của đoạn thẳng. a)Định nghĩa: - GV chốt lại về định nghĩa đường Đường thẳng vuông góc với một đoạn trung trực, HS nhắc lại. thẳng tại trung điểm của nó được gọi là đường trung trực của đoạn thẳng đó. + Nhắc lại điều kiện để một đường thẳng là đường trung trực, vẽ hình và viết kí hiệu. d là đường trung trực của đoạn thẳng AB khi và chỉ khi + d vuông góc với AB tại O + O là trung điểm của đoạn thẳng AB Câu hỏi: Trong Hình 4.64, bạn Lan vẽ đường trung trực của các đoạn thẳng. Theo em, hình nào Lan vẽ đúng? - GV cho HS làm phần Câu hỏi, yêu cầu giải thích. + Nhắc lại điều kiện để một đường thẳng là đường trung trực Hình a) Lan vẽ đúng. Hình b) và c) Lan vẽ sai. Giáo viên: Nguyễn Thị Hằng – Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm
4. Kế hoạch bài dạy Toán 7 4 Năm học: 2023 - 2024 -HS nêu cách vẽ đường trung trực của đoạn thẳng và viết kí hiệu. - GV giới thiệu về trục đối xứng của Nhận xét: đoạn thẳng Đường trung trực của một đoạn thẳng cũng là trục đối xứng của đoạn thẳng đó. - GV cho HS làm HĐ4 (SGK – tr82). Từ đó dự đoán điểm nằm trên đường HĐ4: Trên mảnh giấy trong HĐ3, lấy trung trực của đoạn thẳng thì có mối điểm bất kì trên đường thẳng . quan hệ gì với hai đầu mút? Bằng kiến thức đã học em có thể giải Bằng đo đạc em hãy kiểm tra xem thích vì sao MA = MB có bằng không? - GV cho HS rút ra tính chất của đường trung trực. MA = MB b) Tính chất Tính chất 1: Điểm nằm trên đường trung trực của một đoạn thẳng thì cách đều hai mút của đoạn thẳng đó. Bài 1 (Luyện tập 2/SGK) - GV cho HS làm nhóm đôi Luyện tập Gọi là một điểm nằm trên đường 2. trung trực của đoạn thẳng . Biết - GV cho biểu điểm HS chấm chéo, nhận xét giữa các nhóm. = 3 và = 60°. Tính và số đo góc . Giáo viên: Nguyễn Thị Hằng – Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm
5. Kế hoạch bài dạy Toán 7 5 Năm học: 2023 - 2024 Do M nằm trên đường trung trực của đoạn AB nên MA = MB = 3 cm. 훥 cân tại M Nên = = 60표 Bài 2. Cho đoạn thẳng có trung điểm O. Giả sử là một điểm khác O sao cho - GV cho HS đọc Ví dụ, hướng dẫn = . HS vẽ hình, viết giả thiết, kết luận. a) Hai tam giác MOA và MOB có bằng nhau không? Vì sao? b) Đường thẳng MO có là đường trung trực của đoạn thẳng không ?Vì sao? Tính chất 2: Mọi điểm cách đều hai mút của đoạn thẳng thì nằm trên đường trung trực của đoạn thẳng đó. Nhận xét: + Điểm M cách đều A, B thì có nằm Nhận xét: Đường trung trực của trên đường trung trực của AB không? đoạn thẳng là tập hợp tất cả các +Nếu điểm O là trung điểm AB cũng điểm cách đều hai mút của đoạn thuộc đường trung trực AB thẳng đó Từ đó đường trung trực là tập hợp các điểm có tính chất gì? Khái quát thành tính chất. Giáo viên: Nguyễn Thị Hằng – Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm
6. Kế hoạch bài dạy Toán 7 6 Năm học: 2023 - 2024 GV yêu cầu HS tìm ứng dụng của đường trung trực của đoạn thẳng trong thực tế. GV tổ chức trò chơi Cứu lấy cá voi Có 5 câu hỏi HS đưa ra đáp án đúng để cứu lấy cá voi (bằng hoa xoay đáp án) - GV cho HS làm Thực hành, theo Thực hành (SGK – tr 83). hướng dẫn. + Khi vẽ được đường trung trực của AB, làm thế nào xác định được trung điểm AB? (Cho MN cắt AB) => Cách trên cũng dùng để vẽ trung điểm của một đoạn thẳng. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: - HS theo dõi SGK, chú ý nghe, tiếp nhận kiến thức, hoàn thành các yêu cầu, hoạt động cặp đôi, kiểm tra chéo đáp án. - HS suy nghĩ trả lời câu hỏi và thảo luận nhóm. - GV: quan sát và trợ giúp HS. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: - HS giơ tay phát biểu, trình bày câu trả lời. - Một số HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn. Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở. Giáo viên: Nguyễn Thị Hằng – Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm
7. Kế hoạch bài dạy Toán 7 7 Năm học: 2023 - 2024 C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP a) Mục tiêu: Học sinh củng cố lại kiến thức về đường trung trực của đoạn thẳng. b) Nội dung: HS vận dụng các kiến thức làm Bài 4.27 (SGK – tr84). c) Sản phẩm học tập: HS giải được bài về tính chất các đường d) Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: - GV tổng hợp các kiến thức cần ghi nhớ cho HS - GV tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm Bài 4.27 (SGK – tr84). Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS quan sát và chú ý lắng nghe, thảo luận nhóm, hoàn thành các bài tập GV yêu cầu. - GV quan sát và hỗ trợ. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: - Mỗi bài tập GV mời đại diện các nhóm trình bày. Các HS khác chú ý chữa bài, theo dõi nhận xét bài các nhóm trên bảng. Bước 4: Kết luận, nhận định: - GV chữa bài, chốt đáp án, tuyên dương các hoạt động tốt, nhanh và chính xác. Bài 4.27 là đường trung trực của đoạn thẳng . D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG a) Mục tiêu: - Học sinh thực hiện làm bài tập vận dụng để nắm vững kiến thức về tam giác cân và đường trung trực của tam giác. b) Nội dung: bài thêm. c) Sản phẩm: HS vận dụng kiến thức đã học giải được bài toán về tính chất đường trung trực ứng. d) Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ - GV cho HS làm bài thêm. Bài 1: Trên bản đồ quy hoạch một khu dân cư có một con đường d và hai điểm dân cư A và B (như hình vẽ). Hãy tìm bên đường một địa điểm M (M nằm trên đường d) để xây dựng một trạm xe bus sao cho trạm xe bus cách đều hai điểm dân cư. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - HS suy nghĩ trả lời câu hỏi, thảo luận đưa ý kiến. - GV điều hành, quan sát, hỗ trợ. Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Mỗi bài tập HS lên bảng trình bày kết quả, các HS khác ở lắng nghe, nhận xét, cho ý kiến bổ sung. Giáo viên: Nguyễn Thị Hằng – Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm
8. Kế hoạch bài dạy Toán 7 8 Năm học: 2023 - 2024 Bước 4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét, đánh giá, đưa ra đáp án đúng, chú ý các lỗi sai của học sinh hay mắc phải. Đáp án Bài thêm Bài 1: Ta có trạm xe bus phải cách đều hai điểm dân cư hay M cách đều hai điểm A và B. Suy ra M thuộc đường trung trực của đoạn AB. Vậy vị trí điểm M là giao điểm của đường thẳng d và đường trung trực của đoạn AB. * HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ ● Ghi nhớ kiến thức trong bài. ● Hoàn thành các bài tập trong SBT ● Chuẩn bị bài “Luyện tập chung trang 85” Giáo viên: Nguyễn Thị Hằng – Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm