Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 - Bài: Cách viết đoạn văn nghị luận xã hội 200 chữ

Nội dung text: Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9 - Bài: Cách viết đoạn văn nghị luận xã hội 200 chữ

1. KỸ NĂNG VIẾT ĐOẠN VĂN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI 200 CHỮ 2.3. Dạng đề: Viết đoạn nghị luận bày tỏ suy nghĩ về một ý kiến/ câu nói thể hiện một quan niệm sống (Chủ yếu là quan niệm/ thông điệp sống đúng đắn, có ý nghĩa): * Kĩ năng viết đoạn: Gọi A là ý kiến/ câu nói thể hiện một quan niệm sống (Chủ yếu là quan niệm/ thông điệp sống đúng đắn, có ý nghĩa), ta có công thức viết đoạn nghị luận như sau: Phần Phương pháp, nội dung Mở đoạn Giới thiệu vấn đề nghị luận – Ý kiến/ câu nói cần bàn. Cách 1 Nêu trực tiếp vấn đề nghị luận (Trích nguyên văn ý kiến). Cách 2 Dẫn dắt ngắn gọn từ những vấn đề liên quan và giới thiệu A (ý kiến nhận định cần bàn luận) Thân đoạn Lí giải, làm sáng tỏ vấn đề nghị luận Giải thích Giải thích ngắn gọn, xác định nội dung thông điệp được truyền tải trong A à bày tỏ quan điểm đánh giá đúng/sai (đồng tình/ không đồng tình) hoặc vừa đúng vừa sai. Bàn luận Tại sao đúng?/ tại sao sai?)à chứng minh bằng dẫn chứng, cụ thể: + Nếu thông điệp được truyền tải trong A đúng: cần chỉ rõ ý nghĩa, lợi ích nếu làm theo thông điệp đó (Nếu thực hiện theo quan niệm, tư tưởng tưởng đó sẽ mang lại hiệu quả, tác dụng gì. Và nếu làm ngược lại quan niệm, tư tưởng đó sẽ mang lại hậu quả, tác hại gì?). + Nếu quan điểm trong A sai: cần chỉ rõ hậu quả, tác hại nếu làm theo quan điểm đó và đề xuất quan niệm đúng theo quan điểm cá nhân. + Quan điểm vừa đúng vừa sai: cần kết hợp hai ý trên
2. Bài học nhận thức, hành động Khẳng định ý nghĩa thông điệp được truyền tải, rút ra bài học nhận thức và hành động – Cần xem đây là bài học/ cẩm nang sống quý giá trong hành trang cuộc đời. Kết đoạn Khái quát vấn đề/ hướng mọi người cùng nhận thức , hành động đúng. * Ví dụ minh họa: + Đề 1: Viết đoạn nghị luận xã hội bày tỏ suy nghĩ của anh/ chị về câu nói: “Nơi nào có ý chí, nơi đó có con đường”. + Hướng dẫn cách viết theo công thức trên: Phần Phương pháp, nội dung Mở đoạn Giới thiệu vấn đề nghị luận – Ý kiến/ câu nói cần bàn. Cách 1 Nêu trực tiếp vấn đề nghị luận (Trích nguyên văn ý kiến): “Nơi nào có ý chí, nơi đó có con đường”. Cách 2 Dẫn dắt ngắn gọn từ những vấn đề liên quan và giới thiệu A (ý kiến nhận định cần bàn luận): Ý chí là chìa khoá để con người đi đến thành công bởi “Nơi nào có ý chí, nơi đó có con đường”. Thân đoạn Lí giải, làm sáng tỏ vấn đề nghị luận Giải thích Giải thích ngắn gọn, xác định nội dung thông điệp được truyền tải trong A : Câu nói muốn nhắn nhủ với chúng ta rằng: trong cuộc sống có vô vàn những khó khăn, thách thức đang đón chờ chúng ta ở phía trước nhưng nếu chúng ta có ý chí, nghị lực thì chắc chắn chúng ta đều sẽ tìm thấy con đường dẫn đến thành công. Bàn luận Tại sao đúng?/ tại sao sai?)à chứng minh bằng dẫn chứng, cụ thể:
3. + Nếu thông điệp được truyền tải trong A đúng: cần chỉ rõ ý nghĩa, lợi ích nếu làm theo thông điệp đó: Trước hết, chúng ta đều biết rằng, con đường dẫn đến thành công và hạnh phúc không hề bằng phẳng và trái lại, có đầy những chông gai thử thách. Để có thể vượt qua khó khăn, thử thách ấy, chúng ta cần có ý chí. Ý chí sẽ giúp chúng ta có nghị lực kiên cường, lòng quyết tâm sắt đá, lòng dũng cảm để đạp đổ mọi khó khăn thử thách ấy. Hơn nữa, không phải lúc nào, chúng ta cũng có thể quật đổ những gian nan, thách thức kia. Đôi khi, chúng ta sẽ vấp ngã và thất bại. Đó có thể là những cú vấp ngã rất đau đớn nhưng đừng vội bỏ cuộc. Hãy nghỉ ngơi, dừng chân, từ từ nhen nhóm ngọn lửa của ý chí, đứng dậy, và tiếp tục vững vước tiếp. Mỗi một lần chúng ta can đảm đối mặt với khó khăn thử thách là một lần chúng ta lại được tôi luyện bản thân mình. Từ đó, chúng ta học hỏi được nhiều kinh nghiệm sống để có thể giải quyết khó khăn một cách dễ dàng hơn. Như vậy, chúng ta đều thấy rằng: ý chí có vai trò quan trọng trong cuộc sống. Ý chí giúp chúng ta vượt qua khó khăn, chinh phục thử thách; ý chí là chìa khóa để mở ta con đường thành công. Nếu thiếu đi ý chí tức là chúng ta đã chịu đầu hàng trước khó khăn thử thách, mặc cảm cho số phận quyết định bản thân mình. Dần dần, chúng ta sẽ bị rơi vào thất bạn. Trong cuộc sống, đã có rất nhiều tấm gương vượt qua nghịch cảnh, khó khăn nhờ vào ý chí, nghị lực. Điển hình trong số đó, phải kể đến Nick Vuijc, nhà soạn nhạc đại tài: Ludwig Van Beethoven,... -Phản biện: phê phán lối sống ngược lại với quan điểm: Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện nay, có ít người nhận thức rõ về diều này. Bên cạnh những con người sống có ý chí, nghị lực, chị khó tôi rèn bản thân mình trong khó khăn thách thức thì lại có những con người sống thiếu ý chí. Họ mới chỉ vấp phải một chút thất bại mà đã bỏ cuộc, để mặc cho số phận quyết định. Đó là kiểu sống tầm thường, vô giá trị và không có ý nghĩa. -Mở rộng ván đề: Cần nói thêm rằng, muốn thành công, chúng ta cũng cần có hoài bão, ước mơ, lí tưởng sống. Thêm nữa, chúng ta cũng cần trau dồi vốn kiến thức, vốn sống, tích lũy kinh nghiệm sống từ người khác, học hỏi người khác. Khi chúng ta có được những kĩ
4. năng sống cần thiết như vậy, cùng với ngọn lửa của ý chí, nghị lực, chắc chắn chúng ta đều có thể đạt được thành công. Bài học nhận thức, hành động Khẳng định ý nghĩa thông điệp được truyền tải, rút ra bài học nhận thức và hành động – Cần xem đây là bài học/ cẩm nang sống quý giá trong hành trang cuộc đời: Câu nói thực sự đã trở thành một triết lí sống, một kim chỉ nam để dẫn lối cho ta trên đường đời.. Kết đoạn Khái quát vấn đề/ hướng mọi người cùng nhận thức , hành động đúng: Không có sự vinh quang nào đến với bạn nếu không có sự phấn đấu gian khổ của bản thân. Hãy luôn rèn cho mình một ý chí để tiếp thêm sức mạnh cho ta vượt qua tất cả những chông gai ấy. + Đoạn văn hoàn chỉnh: Ý chí là chìa khoá để con người đi đến thành công bởi “Nơi nào có ý chí, nơi đó có con đường”.Câu nói muốn nhắn nhủ với chúng ta rằng: trong cuộc sống có vô vàn những khó khăn, thách thức đang đón chờ chúng ta ở phía trước nhưng nếu chúng ta có ý chí, nghị lực thì chắc chắn chúng ta đều sẽ tìm thấy con đường dẫn đến thành công.Trước hết, chúng ta đều biết rằng, con đường dẫn đến thành công và hạnh phúc không hề bằng phẳng và trái lại, có đầy những chông gai thử thách. Để có thể vượt qua khó khăn, thử thách ấy, chúng ta cần có ý chí. Ý chí sẽ giúp chúng ta có nghị lực kiên cường, lòng quyết tâm sắt đá, lòng dũng cảm để đạp đổ mọi khó khăn thử thách ấy. Hơn nữa, không phải lúc nào, chúng ta cũng có thể quật đổ những gian nan, thách thức kia. Đôi khi, chúng ta sẽ vấp ngã và thất bại. Đó có thể là những cú vấp ngã rất đau đớn nhưng đừng vội bỏ cuộc. Hãy nghỉ ngơi, dừng chân, từ từ nhen nhóm ngọn lửa của ý chí, đứng dậy, và tiếp tục vững vước tiếp. Mỗi một lần chúng ta can đảm đối mặt với khó khăn thử thách là một lần chúng ta lại được tôi luyện bản thân mình. Từ đó, chúng ta học hỏi được nhiều kinh nghiệm sống để có thể giải quyết khó khăn một cách dễ dàng hơn. Như vậy, chúng ta đều thấy rằng: ý chí có vai trò quan trọng trong cuộc sống. Ý chí giúp chúng ta vượt qua khó khăn, chinh phục thử thách; ý chí là chìa khóa để mở ta con đường thành công. Nếu thiếu đi ý chí tức là
5. chúng ta đã chịu đầu hàng trước khó khăn thử thách, mặc cảm cho số phận quyết định bản thân mình. Dần dần, chúng ta sẽ bị rơi vào thất bạn. Trong cuộc sống, đã có rất nhiều tấm gương vượt qua nghịch cảnh, khó khăn nhờ vào ý chí, nghị lực. Điển hình trong số đó, phải kể đến Nick Vuijc, nhà soạn nhạc đại tài: Ludwig Van Beethoven, Có thể nói, nếu có ý chí, không một khó khăn, thách thức nào có thể cản bước.Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện nay, có ít người nhận thức rõ về diều này. Bên cạnh những con người sống có ý chí, nghị lực, chị khó tôi rèn bản thân mình trong khó khăn thách thức thì lại có những con người sống thiếu ý chí. Họ mới chỉ vấp phải một chút thất bại mà đã bỏ cuộc, để mặc cho số phận quyết định. Đó là kiểu sống tầm thường, vô giá trị và không có ý nghĩa.Cần nói thêm rằng, muốn thành công, chúng ta cũng cần có hoài bão, ước mơ, lí tưởng sống;trau dồi vốn kiến thức, vốn sống, tích lũy kinh nghiệm sống từ người khác, học hỏi người khác. Khi chúng ta có được những kĩ năng sống cần thiết như vậy, cùng với ngọn lửa của ý chí, nghị lực, chắc chắn chúng ta đều có thể đạt được thành công.Câu nói thực sự đã trở thành một triết lí sống, một kim chỉ nam để dẫn lối cho ta trên đường đời. Hãy luôn rèn cho mình một ý chí để tiếp thêm sức mạnh cho ta vượt qua tất cả những chông gai ấy. 2.4. Dạng đề: Viết đoạn văn nghị luận bàn về ý nghĩa của một giá trị sống được đề cao ( Sách,gia đình, tình bạn, ): * Kĩ năng viết đoạn: Gọi A là giá trị sống được đề cao(Sách,gia đình, tình bạn, ), ta có công thức viết đoạn như sau: Phần Phương pháp, nội dung Mở đoạn Cần giới thiệu vấn đề nghị luận - giá trị sống được đề cao: -A là điều vô cùng quý giá (thiêng liêng) với mỗi người -Cuộc sống của mỗi người không thể không có A Thân đoạn Lí giải, làm sáng tỏ vấn đề nghị luận Giải thích
6. - Giải thích vấn đề nghị luận ( ngắn gọn): A là gì? (Trường hợp vấn đề nghị luận không được nêu trực tiếp mà được phản ánh trong một văn bản, cần tóm tắt ngắn gọn văn bản đó và xác đinh nội dung của văn bản đã phản ánh giá trị nào trong đời sống. Sau đó mới đi vào phần giải thích) Bàn luận + Chỉ ra những ý nghĩa, lợi ích mà giá trị sống(A) mang lại cho cuộc sống mỗi người. + Cho biết nếu không có (A), cuộc sống của ta sẽ như thế nào (cô đơn, trống trải/ vô nghĩa/thất bại,khó khăn, ) + Cần làm gì để giá trị sống (A) thật sự có ý nghĩa cho cuộc sống mỗi người? (trân trọng, vun đắp, gìn giữ, ) Bài học nhận thức, hành động Khẳng định ý nghĩa của giá trị sống(A). Vì vậy, đừng bao giờ xem thường, đánh mất, A. Kết đoạn Khái quát vấn đề/ hướng mọi người cùng nhận thức, hành động đúng. Truyền tải thông điệp sống đến mọi người. * Ví dụ minh họa: + Đề 1: Viết đoạn nghị luận xã hội bày tỏ suy nghĩ của anh/ chị về câu nói: “Nơi nào có ý chí, nơi đó có con đường”. + Hướng dẫn cách viết theo công thức trên: Phần Phương pháp, nội dung Mở đoạn Cần giới thiệu vấn đề nghị luận - giá trị sống được đề cao: -Gia đình là điều vô cùng quý giá(thiêng liêng) với mỗi người -Cuộc sống của mỗi người không thể không có gia đình Trong cuộc đời có nhiều đều đáng để chúng ta trân quý nhưng gia đình là điều thiêng liêng nhất của mỗi người. Thân đoạn Lí giải, làm sáng tỏ vấn đề nghị luận
7. Giải thích - Giải thích vấn đề nghị luận ( ngắn gọn): A là gì? Gia đình là sợi dây gắn kết yêu thương giữa những người có cùng máu mủ, huyết thống và sống chung với nhau dưới một mái nhà. Bàn luận + Chỉ ra những ý nghĩa, lợi ích mà giá trị sống (A) mang lại cho cuộc sống mỗi người: Là điểm tựa tinh thần vô cùng vững chãi, gia đình là nơi mà bất cứ khi nào chúng ta cũng có thể tìm về để được yêu thương, được an ỉu, động viên, tiếp sức mạnh để vượt qua những thử thách khó khăn. + Cho biết nếu không có (A), cuộc sống của ta sẽ như thế nào (cô đơn, trống trải/ vô nghĩa/thất bại,khó khăn, ): Thiếu đi thứ tình cảm ấy, trái tim ta sẽ dần bị bóp nghẹt bởi cái cảm giác cô đơn, lạc lõng và cứ mãi bơ vơ trên nẻo đường kiếm tìm hạnh phúc. + Cần làm gì để giá trị sống (A) thật sự có ý nghĩa cho cuộc sống mỗi người?(trân trọng, vun đắp, gìn giữ, ): Vậy nhưng, đâu phải ai cũng biết trân trọng tình cảm gia đình, một số người cứ mải chạy theo tiền tài danh vọng hay những mối quan hệ phù phiếm. Để rồi khi nhận ra xung quanh chẳng còn một cánh tay nào sẵn sàng nắm lấy mình, đã không còn cơ hội nào cho họ sửa chữa thì tất cả đã quá muộn. Bài học nhận thức, hành động Khẳng định ý nghĩa của giá trị sống (A). Vì vậy, đừng bao giờ xem thường, đánh mất, A. Để gia đình luôn thực sự là chốn bình yên tìm về của mỗi người, ngay từ hôm nay mỗi chúng ta cần dành tâm sức để giữ gìn tình cảm gia đình từ những hành động thường ngày. Một lời chúc nhẹ nhàng mỗi sáng, một bữa cơm ấm áp trong ánh chiều tà, một bông hoa thơm nhân ngày đặc biệt , những việc làm nhỏ thôi nhưng chắc chắn sẽ giúp ngọn lửa gia đình mãi cháy sáng, soi đường và sưởi ấm cho bạn đến hết cuộc đời này. Kết đoạn
8. Khái quát vấn đề/ hướng mọi người cùng nhận thức, hành động đúng. Truyền tải thông điệp sống đến mọi người. Xin được mượn một câu nói của Euripides để thay cho lời kết: “Duy chỉ có gia đình, người ta mới tìm được chốn nương thân để chống lại tai ương của số phận”. + Đoạn văn hoàn chỉnh: Trong cuộc đời có nhiều đều đáng để chúng ta trân quý nhưng gia đình là điều thiêng liêng nhất của mỗi người. Gia đình là sợi dây gắn kết yêu thương giữa những người có cùng máu mủ, huyết thống và sống chung với nhau dưới một mái nhà. Là điểm tựa tinh thần vô cùng vững chãi, gia đình là nơi mà bất cứ khi nào chúng ta cũng có thể tìm về để được yêu thương, được an ỉu, động viên, tiếp sức mạnh để vượt qua những thử thách khó khăn. Thiếu đi thứ tình cảm ấy, trái tim ta sẽ dần bị bóp nghẹt bởi cái cảm giác cô đơn, lạc lõng và cứ mãi bơ vơ trên nẻo đường kiếm tìm hạnh phúc.Vậy nhưng, đâu phải ai cũng biết trân trọng tình cảm gia đình, một số người cứ mải chạy theo tiền tài danh vọng hay những mối quan hệ phù phiếm. Để rồi khi nhận ra xung quanh chẳng còn một cánh tay nào sẵn sàng nắm lấy mình, đã không còn cơ hội nào cho họ sửa chữa thì tất cả đã quá muộn. Để gia đình luôn thực sự là chốn bình yên tìm về của mỗi người, ngay từ hôm nay mỗi chúng ta cần dành tâm sức để giữ gìn tình cảm gia đình từ những hành động thường ngày. Một lời chúc nhẹ nhàng mỗi sáng, một bữa cơm ấm áp trong ánh chiều tà, một bông hoa thơm nhân ngày đặc biệt , những việc làm nhỏ thôi nhưng chắc chắn sẽ giúp ngọn lửa gia đình mãi cháy sáng, soi đường và sưởi ấm cho bạn đến hết cuộc đời này. Xin được mượn một câu nói của Euripides để thay cho lời kết: “Duy chỉ có gia đình, người ta mới tìm được chốn nương thân để chống lại tai ương của số phận”.