Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 - Chủ đề: Một số gợi ý về các vấn đề khi viết văn nghị luận xã hội

Nội dung text: Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 - Chủ đề: Một số gợi ý về các vấn đề khi viết văn nghị luận xã hội

1. KHIÊM TỐN 1.Vậy khiêm tốn là gì? Khiêm tốn là không tự đề cao mình, xem những việc làm, những thành công của mình là bình thường, nhỏ bé. Người khiêm tốn luôn biết tôn trong ngời khác, biết học hỏi, lắng nghe. 2. Khiêm tốn có vô vàn biểu hiện khác nhau. Trước hết trong nhận thức, khiêm tốn là biết tự phê phán, so sánh, đối chiếu với người khác. Trong giao tiếp, khiêm tốn là không ba hoa, khoác lác, sử dụng ngôn ngữ dễ hiểu, dễ nhớ. Tính khiêm tốn còn thể hiện ở tinh thần học hỏi những người xung quanh. 3. Đánh giá, bàn luận : Trong cuộc sống chúng ta phải rèn luyện tính khiêm tốn bởi : - Khiêm tốn là một phẩm chất đáng quý của con người. - Người khiêm tốn luôn được mọi người tôn trọng, tin tưởng, giúp đỡ chân thành. - Sự khiêm tốn giúp ta đánh giá đúng bản thân, cố gắng học hỏi, mở rộng tầm hiểu biết từ đó sẽ không ngừng tiến bộ và thành công .- Khiêm tốn còn tạo nên các mối quan hệ tốt đẹp bởi người khiêm tốn sẽ dễ nói lời cảm ơn, xin lỗi từ đó tránh được các mâu thuẫn không đáng có. 4. Thật vậy, từ xưa đến nay có rất nhiều tấm gương sáng nhờ sự khiêm tốn mà thành công. Bác Hồ, Các - Mác, Ăng-ghen đều tự nhận mình không có tài năng gì đặc biệt nhưng đều trở thành những vị lãnh tụ vĩ đại của cách mạng vô sản được đời đời ca tụng. Ăng-ghen đã từng nói “hành trang quan trọng nhất của con người là khiêm tốn và giản dị”. 5. Bàn luận: -Đức tính khiêm tốn có vai trò quan trọng như vây, nhưng trong thực tế cuộc sống có không ít kẻ thiếu đi sự khiêm tốn. Những người này không đánh giá đúng năng lực của mình, hay khoe khoang, không chịu học hỏi, coi thường người khác, sớm muộn gì cũng chuốc lại thất bại và nhận lấy sự chê cười của người đời. (Truyện ngụ ngôn “Rùa và Thỏ”) - Phân biệt: Khiêm tốn khác với tự ti, nhút nhát. Khiêm tốn là không tự đề cao mình và tôn trọng người khác còn tự ti là tâm lí thấy mình nhỏ bé, thua chị kém em. Khiêm tốn là nền tảng của sự thành công còn tự ti là gốc rễ của sự thất bại. - Bài học: Muốn có trái ngọt phải gieo trồng, vun xới. Muốn có tính khiêm tốn phải nhận thức được vai trò của tính khiêm tốn, ra sức rèn luyện đánh giá đúng bản thân, lắng nghe người khác để hoàn thiện bản thân “Thói kiêu rũ sạch mới ra người” (Nguyễn Bỉnh Khiêm). - Là học sinh, chúng ta phải rèn luyện tính khiêm tốn, có có tinh thần học hỏi, học ở mọi lúc, mọi nơi, học ở thầy cô, bạn bè. TRUNG THỰC 1. Giải thích. Trung thực là không “ sơn son thiếp vàng” vào những điều không có, cũng không bịa đặt, bóp méo làm sai sự thật. Trung thực là ngay thẳng, thật thà, tôn trọng sự thật, lẽ phải, sự công bằng. 2. Biểu hiện. Trung thực có nhiều biểu hiện khác nhau. Trong học tập không quay cóp, không làm sai lệch kết quả thi là trung thực, không lừa thầy, dối bạn. Trong mối quan hệ giữa người với người không nịnh hót, xu nịnh không vì mâu thuẫn cá nhân mà hại người 3. Đánh giá, bàn luận : Vậy trung thực có ý nghĩa gì với con người. - Trung thực tạo niềm tin cho người khác và bản thân mình. Cuộc sống rất cần có niềm tin. Khi ta nói phải có người tin đó là đúng, khi ta làm phải có người tin đó là sự thật. Không trung thưc, nói dối, bịa đặt cũng đồng nghĩa với việc ta đã đánh mất niềm tin ở mọi người xung quanh. Cuộc sống sẽ thật đáng sợ nếu không ai tin ta. Sống như vậy nếu có đạt được thành công cũng sẽ là vô giá trị. - Trung thực tạo cho tâm hồn được thảnh thơi. Thẳng thắn, trung thực khiến con người không phải sống với những lo lắng, bất an bị người khác phát hiện, bị phơi bày sự thật. 1
2. - Trung thực khiến con người giữ được nhân phẩm, phẩm giá của mình. - Trung thực giúp con người nhìn nhận, đánh giá đúng bản thân, nhận ra điểm mạnh, điểm yếu của mình. Ngược lại không trung thực, ta sẽ thích nghe những lời đường mật, nịnh hót, mất đi cơ hội để tự hoàn thiện mình. - Trung thực tạo sự dũng cảm, kiên định, là sức mạnh giúp con người đương đầu với lừa dối, lọc lừa. Trung thực còn là gốc rễ để hình thành những phẩm chất tốt đẹp ở đời, là cơ sở tạo nên sự hiếu nghĩa với cha mẹ, sự tín nghĩa với bạn bè, sự trung thành với lí tưởng, nhân dân, tổ quốc. 4. Chứng minh. Lịch sử và cuộc sống có nhiều tấm gương về sự trung thực của con người, dám đấu tranh bảo vệ lẽ phải và sự công bằng ở đời. Thời Trần, Chu Văn An bậc danh nho nổi tiếng dâng thất trảm sớ xin chém bẩy gian thần nhưng không được vua chấp nhận đã xin cáo quan về ở ẩn. 5. Bàn luận. -Lật ngược vấn đề: Trong cuộc sống trung thực thật đáng quý, đáng trân trọng biết bao. Tuy nhiên trong xã hội hiện nay cũng có rất nhiều cá nhân, tổ chức thiếu đi sự trung thực. Nhiều học sinh gian lận trong thi cử, nhiều nhà máy, xí nghiệp làm hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng. Công ty Vê-đan vì lợi nhuận mà gian dối xả nước thải không qua xử lí ra môi trường. Tất cả những việc làm thiếu trung thực trên đều bị lên án, xử lí nghiêm minh. Thiếu trung thực quả là tai hại! Trung thực là phẩm chất đáng quý của con người nhưng vì lẽ gì mà nhiều người lại thiếu đi sự trung thực? Bởi lẽ tâm lí con người thích khen hơn thích chê,người nói thật lại sợ mất lòng, người trung thực thường chịu thiệt thòi, hay bị vùi dập. – Bài học: Chúng ta cần nhận thức rõ vai trò của trung thực trong cuộc sống từ đó rèn luyện tính trung thực ngay từ những điều nhỏ nhất, đồng thời cần phải có bản lĩnh, có sự tỉnh táo để tránh sai lầm. Xã hội cũng cần tạo ra một môi trường lành mạnh để người trung thực không bị cô lập, không bị trả thù. Có như vậy mới phát huy được tính trung thực trong cuộc sống. –Liên hệ: Nhận thức rõ vai trò của trung thực, là học sinh, chúng ta cần rèn luyện tính trung thực ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Cần rèn luyện cho mình tính thật thà bởi “thật thà là cha nói dối”, tạo cho mình thói quen học thật, thi thật, không gian lận trong thi cử. . LẠC QUAN 1. Giải thích: Lạc quan là luôn hướng về những điều tốt đẹp, thấy được những tia hy vọng trong khổ đau, nhìn nhận mọi việc theo hướng tích cực 2. Biểu hiện + Người lạc quan là người luôn tin tưởng vào công việc. Họ luôn tự tin hướng đến tương lai chứ không mãi quay nhìn về quá khứ. Họ tìm kiếm cơ hội trong mọi khó khăn. Thay vì xem xét những gì đã xảy ra trong quá khứ và tìm người đổ lỗi, người lạc quan chỉ suy nghĩ những gì có thể thực hiện được trong hiện tại và tương lai. + Người có tinh thần lạc quan luôn có nét mặt vui tươi hớn hở. Tâm hồn họ lúc nào cũng phong phú rộng mở. Họ luôn tìm thấy trong mọi sự việc hàng ngày những lí do để vui sống, để sống có ý nghĩa, có ích. Họ có cách nhìn người bằng cặp mắt bao dung và luôn thấy những điều tốt đẹp. + Người lạc quan nhìn đời bằng con mắt tích cực. Họ luôn tìm kiếm những khía cạnh tốt trong bất kỳ tình huống nào. 3. Đánh giá, bàn luận: Vì sao phải có tinh thần lạc quan - Tinh thần lạc quan chính là liều thuốc bổ cho sức khỏe. Những người lạc quan sống vui vẻ, khỏe mạnh, trẻ trung. Họ ít khi bị trầm cảm, hệ thống miễn dịch dẻo dai và sống lâu hơn. Nếu bị bệnh người 2
3. lạc quan mau bình phục hơn. Tinh thần khỏe mạnh giúp người lạc quan cảm nhận được sâu sắc giá trị cuộc sống. - Sống lạc quan giúp con người có cách nhìn sáng suốt, trí tuệ minh mẫn, hành động đúng đắn. Từ đó, họ dễ dàng đưa ra những quyết định khôn ngoan, đúng lúc để biến những dự định đang ấp ủ trong lòng trở thành hiện thực. - Tinh thần lạc quan là sức mạnh tinh thần giúp con người vượt qua khó khăn. Sống có thái độ lạc quan thì việc rắc rối, phức tạp cũng sẽ hóa thành đơn gian. Khi đối diện với khó khăn, người lạc quan giữ được sự tươi vui, bình tĩnh tìm giải pháp để vượt qua trở ngại. - Lạc quan giúp nâng cao hiệu quả công việc. Làm việc với tinh thần lạc quan giúp con người tự tin, can đảm. Họ luôn nghĩ về kết quả tốt đẹp và tìm kiếm các cơ hội nên dễ gặt hái thành công. Không những thế, tinh thần lạc quan còn có sức mạnh truyền cảm hứng cho người khác. Tinh thần lạc quan giúp họ tin tưởng vào bản thân, vượt qua khó khăn, thành công trong mọi công việc. - Sống lạc quan được mọi người tin yêu. Sống vui vẻ sẽ tạo nên môi trường sống gần gũi thân thiện. Do đó được mọi người yêu thương quý trọng. Lạc quan cũng có sức cảm hóa con người. Họ truyền cho người khác sự tự tin và khả năng tự chủ bản thân trong mọi hoàn cảnh. 3. Dẫn chứng: Hồ Chí Minh là tấm gương sáng cho tinh thần sống vô cùng lạc quan trong xiềng xích, tù đày.Ttrong chiến tranh... Người lính xế trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” cười ha ha trước khó khăn. 4.Bàn luận mở rộng - Phê phán:Tuy nhiên, trong xã hội hiện nay, nhiều người còn bi quan, chán nản trước khó khăn, gục ngã rất đáng phê phán -Bàihọc: + Là học sinh thì chúng ta nên hiểu thật thấu đáo về vai trò của tinh thần lạc quan để rèn luyện phẩm chất này, trau dồi tri thức, hiểu biết, bản lĩnh để lạc quan trước mọi hoàn cảnh. + Cần hiểu lạc quan phải dựa trên sức mạnh của bản thân để gặt hái thành công, không lạc quan khi không có cơ sở thực ti VAI TRÒ CỦA SÁCH 1.Khái niệm: Sách là nơi lưu giữ tri thức trên nhiều lĩnh vực của nhiều thời đại khác nhau, là nơi ghi chép những thành quả của nhân loại. Trước đây sách được viết trên những thẻ tre ghép lại. Sau này khi công nghệ in PT, có sách in ra đời và ngày nay còn có thêm sách điện tử. 2. Vai trò của sách: - Sách mở mang trí tuệ cho con người, mở rộng cho ta tầm hiểu biết về thế giới rộng lớn quanh ta. + Sách đem đến cho ta tri thức trên mọi lĩnh vực khác nhau từ KHTN đến KHXH, từ lịch sử địa lý đến hóa học, thiên văn... + Sách đưa ta vượt thời gian, trở về với quá khứ để ta hiểu thêm về lịch sử loài người từ hàng trăm triệu năm trước, hiểu được lịch sử hào hùng nhưng cũng lắm thương đau của dân tộc. Ta biết được dân tộc đã trải qua hơn 1000 năm bắc thuộc và hơn 100 năm chịu sự đô hộ của chủ nghĩa đế quốc và chu nghĩa thực dân + Sách đưa ta vượt không gian, đến với những vùng đất xa xôi nơi ta chưa bao giờ được đặt chân đến, thậm chí là không bao giờ có thể đến được. Ta đáng sống ở một đất nước nhiệt đới nhưng nhờ sách ta lại có thể biết được đời sống, dân cư, văn hóa, địa hình khí hậu của 1 đất nước ôn đới xa xôi. Và cũng ngồi đây chỉ nhờ đọc sách ta còn có thể biết được không chỉ trái đất mà còn có 12 hành tinh khác có thể tồn tại sự sống. -Sách còn mở rộng và làm giàu cho tâm hồn con người. 3
4. + Sách dạy ta biết yêu thương. Đọc những cuốn sách của Nam cao, ta thương xót cho những người dân Việt Nam trước CM.Đọc “Truyện Kiều” của Nguyễn Du, trong lòng ta lại cảm thấy thương cho số phận và cuộc đời đầy những truân chuyên của những người phụ nữ trong XH xưa. Những cuốn sách về địa lí khiến ta thêm yêu mảnh đất hình chữ S thân thương mà gần gũi. + Sách còn dạy ta biết sống đẹp, sống có ước mơ, hoàn hảo, có khát vọng cho riêng mình. + Sách còn giúp ta tự nhận thức lại mình, biết mình là ai, mình cần làm gì, để sống có ích cho xã hội. + Sách còn đem lại cho ta những giây phút thư giãn sau những ngày làm việc căng thẳng. =>Không có sách ta chỉ là kẻ đi giật lùi lạc hậu, tâm hồn ta sẽ trở nên méo mó nghèo nàn. 3. Dẫn chứng: + Mack Zucherbeng là người sáng lập ra mạng XH facebook mà hôm nay trên thế giới có hàng tỷ người sử dụng. Ông là một tấm gương về niềm đam mê đọc sách. Ông có cả 1 thư viện sách trong nhà, có 1 trang Wed riêng để giới thiệu những cuốn sách. Có lẽ sự thành công mà ông đạt được cũng có đóng góp 1 phần không nhỏ từ những cuốn sách đó. + Maxin Gorki: Hãy yêu thương sách, nó là nguồn KT, chỉ có KT mới là côn đường sống. Ngạn ngữ hi lạp: Mỗi cuốn sách tốt là 1 người bạn hiền 4. Bàn luận mở rộng - Phê phán: Có không ít người lười đọc sách, nhất là giới trẻ.Có không ít người đọc qua loa, đọc cho có; Có người lãng phí thời gian bên cuốn sách vô thưởng vô phạt =>Đáng phê phán. - Bài học: + Cần chăm chỉ đọc sách + Vì sách có nhiều loại, sách tốt có, sách xấu cũng có, nên ta phải chọn cho tinh, mới có thể chọn được những cuốn sách tích cực. Phải đọc kĩ vì chỉ khi đọc kĩ ta mới hiểu được giá trị của sách. VAI TRÒ CỦA VIỆC HỌC 1. Khái niệm: Học là quá trình tiếp thu cái mới hoặc bổ sung, trau dồi các kiến thức kĩ năng kinh nghiệm để từ đó Vận dụng vào cuộc sống. 2. Vai trò của việc học. - Học là để giúp ta mở mang tầm hiểu biết, để ta có thêm kiến thức, kiến thức là điều không thể thiếu trong đời sống của con người. Nói như Maxin Gorki thì chỉ có kiến thức mới là con đường sống, không có kiến thức chúng ta khó có thể tồn tại giữa cuộc sống với đầy dẫy những hiểm nguy. Kiến thức của nhân loại thì vô cùng vô tận, để có được những kiến thức ấy không còn cách nào khác ngoài việc học. - Học còn là để biết cách làm người. +Con người sinh ra vốn chưa có những phẩm chất và ý thức. Tất cả được hình thành là nhờ quá trình học tập. +Việc học giúp ta có kĩ năng giao tiếp, kĩ năng ứng xử, giúp ta nhận thức được đúng, sai, phân biệt được thiện ác để từ đó có những hành động đẹp góp ích cho đời. - Học còn là để xây dựng đất nước. Một đất nước sẽ không thể hưng thịnh nếu thiếu hiền tài, sẽ không thể bền lâu, nếu thiếu những người chăm chỉ học tập. - Học còn là để tự khẳng định bản thân mình, để thực hiện được ước mơ và để biến ước mơ thành hiện thực. 3. Dẫn chứng - CTHCM: Vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc VN, Bác đã không ngừng học tập, Người học ở mọi nơi, mọi người, học từ cuộc sống. Và kết quả của việc học ấy là sự am hiểu đến độ uyên thâm nền văn hóa của nhiều dân tộc, là sự thành thạo hơn 10 thứ ngoại ngữ khác nhau và đặc biệt cũng nhờ quá trình học tập của mình, Bác đã tìm ra con đường đi cho dân tộc. 4
5. - Đác uyn “ Bác học không có nghĩa là ngừng học Ngạn ngữ hy lạp: Cái rễ của học hành thì đắng cay nhưng quả của nó thì ngọt ngào. 4. Bàn luận mở rộng: - Phê phán: Trong cuộc sống của chúng ta có những kẻ lười biếng không chịu học tập, học qua loa, ; Có bạn học sinh học vẹt, học tủ, học chỉ nhằm lấy điểm số=> Đáng phê phán - Bài học: Phải chăm chỉ học tập, học không ngừng nghỉ, học suốt đời. Cần hiểu được rằng việc học không chỉ là đến trường tiếp thu tri thức mà còn là học ở cuộc sống xung quanh.Nên nhớ học phải đi đôi với hành, phải vận dụng kiến thức đã học vào cuộc sống, có như thế việc học mới có ý nghĩa. THẤT BẠI LÀ MẸ THÀNH CỒNG 1. Giải thích: “Thất bại” là không đạt được kết quả, mục đích như ta dự định, mong muốn ban đầu. “Mầm mống” ở đây là nguyên nhân, là bài học bổ ích mà ta nhận ra được từ sự thất bại đó. Còn “thành công”, trái ngược với thất bại, đó là việc chúng ta đạt được kết quả, mục đích như mong muốn 2. Đánh giá, bàn luận: Tại sao trong mỗi thất bại luôn có mầm mống của sự thành công? - Bởi con đường đi đến thành công không phải lúc nào cũng bằng phẳng, xuôi chèo mát mái, thất bại là điều khó tránh khỏi bởi những trở ngại do chủ quan, khách quan gây nên. Điều quan trọng là phải biết chấp nhận thất bại, xem đó là cơ hội để ta rèn luyện ý chí, bản lĩnh, nghị lực vươn lên: “ Ai chiến thắng mà không hề chiến bại”. “Ai nên khôn mà chẳng dại đôi lần”. - Hơn nữa, sau mỗi lần thất bại chúng ta sẽ rút ra được những kinh nghiệm, những bài học xương máu để không bao giờ mắc phải trong những lần sau. - Gục ngã, buông xuôi trước thất bại là kẻ yếu mềm thiếu ý chí, không chiến thắng được bản thân thì không thể thành công trong công việc. Vì vậy, trong cuộc sống con người cần phải có ý chí, niềm tin, nghị lực. Đó chính là nền tảng dẫn đến thành công. Thiếu niềm tin, nghị lực cuộc sống sẽ mất hết ý nghĩa. 3. Chứng minh: Đúng vậy, trong cuộc sống thường ngày, mấy ai trong chúng ta không phạm phải sai lầm, thất bại. Khi chúng ta còn thơ bé, trong những lần chập chững tập đi chẳng phải chúng ta đã vấp ngã bao lần để rồi mới biết đi ư? Trong lúc tập bơi, để có thể bơi được chúng ta đã bao lần phải uống no nước? Nếu những lúc thất bại khi tập đi, tập bơi đó, chúng ta chán nản, buông xuôi thì có lẽ giờ chúng ta sẽ chưa biết đi, biết bơi. - 1959, môtô Honda của Nhật thâm nhập thị trường Mĩ và thất bại nặng nề. Honda đã rút ra một bài học đắt giá: không thể đưa một sản phẩm vào thị trường mà không nghiên cứu đặc điểm thị trường nơi đó. Từ thất bại này, qua nghiên cứu, Honda đã đưa sản phẩm xe máy phân khối lớn sang thị trường Mĩ ( nơi này đường sá thẳng tắp, có nhiều làn đường ) và cuối cùng Honda đã thành công trong việc mở rộng thị trường ở Mĩ. 4. Bàn luận: - Phê phán:Thực tế vẫn còn nhiều người thiếu niềm tin, nghị lực, gục ngã trước mỗi lần thất bại. Trước thất bại họ không đứng lên mà dấn sâu vào sự tuyệt vọng, đánh mất cả ước mơ, tương lai và niềm tin vào cuộc sống. - Phân biệt: Thất bại là điều chúng ta có thể và sẽ đối mặt trong cuộc đời. Tuy nhiên cũng cần phải cẩn trọng, không nên quá liều lĩnh hay mù quáng để dẫn đến sai lầm, thất bại. - Bài học: Vì vậy, để đạt được sự thành công cần có ý thức rèn luyện, đứng lên từ những thất bại, rút kinh nghiệm cho bản thân, có nghị lực, niềm tin, sự say mê trong công việc. Liên hệ: Là học sinh, để đạt được sự thành công, chúng ta sẽ phải đối mặt với thất bại như bị điểm kém, bị thầy cô phê bình, cha mẹ không hài lòng, bị thi trượt. Vậy nên, xin chớ lo sợ thất bại bởi sau mỗi thất bại chúng ta sẽ rút ra một bài học bổ ích để đến với thành công. Điều đáng sợ hơn là bạn đã bỏ qua nhiều cơ hội chỉ vì không cố gắng hết mình. NIỀM TIN 5
6. 1. Giải thích: Vậy niềm tin là gì? Niềm tin là cảm giác chắc chắn, tin tưởng vào một điều gì đó đã từng xảy ra hoặc chưa từng xảy ra trong quá khứ, hiện tại và tương lai. 2.Biểu hiện của niềm tin: Biểu hiện của niềm tin rất phong phú bởi mỗi con người đều đã đặt rất nhiều tin tưởng, hi vọng vào con người và cuộc sống. + Con cái tin tưởng cha mẹ luôn ở bên yêu thương, bao bọc, chở che. + Cha mẹ tin tưởng con cái chăm chỉ học hành. + Bệnh nhân tin tưởng bác sĩ sẽ giúp mình lành bệnh. + Lại có những niềm tin cao cả và thiêng liêng như tin vào đức Chúa Trời, tin vào Đức Phật ban phước lành, xoa dịu nỗi đau, tin vào truyền thống, quá khứ vẻ vang của dân tộc. 3. Đánh giá, bàn luận: Vậy vì sao con người lại cần có niềm tin trong cuộc sống? - (Với bản thân) Niềm tin tạo động lực, sức mạnh cho con người vượt qua khó khăn, thử thách, là nền tảng dẫn đến thành công. Cuộc sống không dễ dàng, đơn giản với tất cả mọi người, khó khăn luôn hiện hữu trên đường ta đi... Khi ấy con người rất cần có niềm tin vào bản thân, cuộc sống. Niềm tin sẽ truyền sức mạnh vào đôi chân để dẻo dai vững bước, sự cần cù, siêng năng để làm việc, sự dũng cảm để dám nghĩ dám làm, đốt cháy ngọn lửa đam mê, nhiệt tình để vượt qua những ngần ngại, do dự kể cả những điều dị nghị, thiếu tin tưởng ở những người xung quanh, là nguồn hi vọng, sức mạnh ta đứng dậy khi thất bại, là ánh sáng nơi cuối đường hầm giúp ta không rơi vào tuyệt vọng, bi quan. - (Với người khác) Niềm tin vào con người là nền tảng tạo bao điều tốt đẹp bởi khi ta tin tưởng một ai đó đồng nghĩa với việc ta an ủi họ về tinh thần. Chỉ một câu nói thể hiện sự tin tưởng trong lúc khó khăn, hoạn nạn, gian khổ sẽ là động lực vô giá giúp con người vượt qua hoạn nạn, khó khăn. Một lời nói thể hiện sự tin tưởng của thầy cô có thể giúp học trò chiến thắng trở ngại trong kì thi hoặc đứng trước lỗi lầm, vực thẳm sẽ biết sẽ biết hối cải. - (Với xã hội) Niềm tin là chất keo tạo nên mối quan hệ tốt đẹp. Có niềm tin tạo ra một gia đình hạnh phúc, một tập thể đoàn kết, từ đó xây dựng một xã hội tốt đẹp. - Ngược lại, nếu phải sống trong một thế giới thiếu niềm tin, con người sẽ chỉ thấy nghi ngờ nhau, không có cho ta cảm giác an toàn. 4. Chứng minh. - Dân tộc Việt Nam vốn là một đất nước nhỏ bé về diện tích, kinh tế còn lạc hậu nhưng lại có thể chiến thắng những tên phát xít, thực dân, đế quốc hùng mạnh, sừng sỏ nhất như phát xít Nhật, thực dân Pháp, đế quốc Mĩ bởi dân tộc Việt Nam luôn có niềm tin bất diệt vào sức mạnh của chính nghĩa, của khối đoàn kết dân tộc, vào lòng quả cảm, vào tinh thần yêu nước đồng lòng của cả dân tộc. Bác Hồ - người con ưu tú của dân tộc Việt chỉ với hai bàn tay trắng nhưng với niềm tin sẽ tìm được con đường cứu nước cho dân tộc nên đã bôn ba khắp năm châu - bốn biển, mang lại nền độc lập cho dân tộc, hạnh phúc cho nhân dân. 5. Bàn luận: - Phê phán: Niềm tin có vai trò quan trọng như vậy nhưng trong cuộc sống một thực tế đáng buồn là có một số người thiếu niềm tin vào bản thân và người khác, mới gặp khó khăn một chút đã nản lòng, vừa mới bị lừa dối dù chỉ một lần đã vội quy kết tất cả mọi người đều không đáng tin. Những người này sẽ không thể thành công trog cuộc sống. - Phân biệt: Tuy nhiên chúng ta cũng cần phân biệt niềm tin với sự cả tin. Cả tin là tin tưởng một cách thái quá, mù quáng. Nàng Mị Châu vì quá yêu và cả tin mà vô ý nỏ thần trao tay giặc để đến nỗi cả cơ đồ Âu Lạc đắm bể sâu là một bài học lịch sử còn nguyên giá trị cho đến ngày nay. - Bài học: Chúng ta phải ý thức rõ vai trò của niềm tin trong cuộc sống để đừng bao giờ làm mất niềm tin vào bản thân và người khác. Đồng thời cũng phải kết hợp niềm tin với lí trí, sự tỉnh táo, sáng suốt.- Liên hệ: Là học sinh chúng ta phải giữ vững niềm tin vào cuộc sống, đồng thời không ngừng học tập, trau dồi kiến thứ CẢM THÔNG VÀ SẺ CHIA 6
7. 1. Giải thích: - Cảm thông là sự hiểu nhau giữa con người với con người trong cộng đồng xã hội - Chia sẻ: san sẻ niềm vui, nỗi buồn, san sẻ những khó khăn với nhau trong cuộc sống 2. Đánh giá, bàn luận : Tại sao cần phải cảm thông và chia sẻ? - Trong xã hội còn nhiều người có hoàn cảnh khó khăn: Trẻ mồ côi, người nghèo, người kiếm sống lang thang, nạn nhân chiến tranh, người khuyết tật, nạn nhân của thiên tai, những căn bệnh quái ác, những cảnh ngộ éo le... Họ cần sự giúp đỡ, cảm thông chia sẻ của người khác và cộng đồng... - Giúp những người có hoàn cảnh khó khăn có thêm sức mạnh, nghị lực, niềm tin trong cuộc sống, làm cho mối quan hệ giữa con người với con người ngày càng tốt đẹp hơn, thân thiện hơn, gần gũi với nhau hơn. - Cảm thông và chia sẻ là truyền thống tốt đẹp của dân tộc VN vì vậy chúng ta cần giữ gìn và phát huy truyền thống đó. 3. Dẫn chứng : ( Đưa ra một số dẫn chứng về sự cảm thông chia sẻ: Quỹ nhân đạo vì người nghèo, Quỹ chữ thập đỏ, phong trào mua tăm ủng hộ người mù, ủng hộ đồng bào lũ lụt..) Ca sĩ Thủy Tiên : Một tấm lòng, một con người luôn biết chia sẻ cảm thông với người khác là ca sĩ Thủy Tiên. Dù bận rộn với lịch trình biểu diễn của mình nhưng cô vẫn dành thời gian để làm từ thiện. Đặc biệt trong những ngày miền Trung bị lũ lụt hoành hành, Thủy Tiên đã kêu gọi được hàng trăm tỉ đồng và đi đến tận nơi để ủng hộ bà con miền Trung. Tấm lòng vì mọi người của cô thật đáng trân trọng. 4. Bàn luận mở rộng - Phê phán những người sống thờ ơ, vô cảm, phê phán những biểu hiện của sự lạnh lùng, dửng dưng trước những mất mát khổ đau của người khác.....Đó là biểu hiện của lối sống ích kỉ -Bàihọc: + Cần phải biết sống đẹp đồng cảm với gia đình và mọi người + Sự cảm thông, chia sẻ không chỉ biểu hiện bằng lời nói, cử chỉ, thái độ mà còn bằng những hành động thiết thực, phù hợp với khả năng của mỗi người. CHO ĐI LÀ CÒN MÃI MÃI 1. Giải thích - Cho đi chính là sự san sẻ, giúp đỡ, yêu thương xuất phát từ tâm, từ tim của một người. Cho” không chỉ mang ý nghĩa đơn thuần là cho người khác những giá trị về mặt vật chất mà còn có những giá trị to lớn về mặt tinh thần - Còn mãi có nghĩa là tồn tại mãi với thời gian => Cho đi là còn mãi nghĩa là sự san sẻ sẽ còn lắng đọng, tồn tại với thời gian. 2. Đánh giá, Bàn luận: Vì sao cho đi là còn mãi? - Những thứ ta cho đi sẽ ở lại cùng với những người được đón nhận. Quan trọng không phải ta cho đi cái gì mà người nhận sẽ cảm nhận được tấm lòng của người cho đi. - Cho đi không phải là ta đang mất đi mà là ta đang nhận lại: Nhận lại yêu thương, nhận lại niềm vui, nhận lại sự thanh thản và hạnh phúc. - Người cho có thể không còn trên thế gian nhưng hành động san sẻ yêu thương ấy thì còn mãi vì nó là biểu hiện sáng trong của tình người, tình đời. - Cuộc đời luôn có những bất hạnh, cho đi một phần mình là san sẻ bớt một chút gánh nặng với những người kém may mắn hơn, giúp họ có niềm tin hơn vào cuộc sống. - Từ việc cho đi của một người, lan tỏa những hành động yêu thương đến những người khác. 2.Dẫn chứng: Ca sĩ Thủy Tiên : Một tấm lòng, một con người luôn biết chia sẻ cảm thông với người khác là ca sĩ Thủy Tiên. Dù bận rộn với lịch trình biểu diễn của mình nhưng cô vẫn dành thời gian để 7
8. làm từ thiện. Đặc biệt trong những ngày miền Trung bị lũ lụt hoành hành, Thủy Tiên đã kêu gọi được hàng trăm tỉ đồng và đi đến tận nơi để ủng hộ bà con miền Trung. Tấm lòng vì mọi người của cô thật đáng trân trọng. - Nếu là con chim chiếc lá Con chim phải hót chiếc lá phải xanh Lẽ nào vay mà không phải trả Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình 3.Bàn luận mở rộng - Phê phán : Chúng ta nhận thức rõ cho đi là còn lại mãi mãi nhưng cũng còn đó những cá nhân con người ích kỉ, chỉ biết nhận về cho mình mà không biết chia sẻ với người khác. - Bài học: Biết cho đi. Việc cho đi không nhất thiết phải là hiến tặng một thứ gì đó, đơn giản chỉ là cho đi một lời nói yêu thương, một cử chỉ ân cần, một cái ôm... Giá trị của việc cho đi nằm ở tinh thần. - Liên hệ: Là một học sinh, em đã được đón nhận rất nhiều may mắn, hạnh phúc, em cũng phải cho đi để cảm thấy cuộc đời ý nghĩa, đáng sống hơn. “HỌC ĐI ĐÔI VỚI HÀNH” 1) Giải thích: - Học: là hoạt động của trí óc đễ tiếp thu những cái mới, những điều chưa biết, học còn là bắt chước những cái hay, cái đẹp của người khác. - Hành: là thực hành, là ứng dụng những gì đã học. Tác giả khuyên học phải có hành, nghĩa là học và hành phải đi đôi với nhau. Không thể học mà không đi đôi với hành và ngược lại: hành mà không học. 2) Đánh giá, bàn luận (Vì sao học phải đi đôi với hành?) - Trong cuộc sống, con người luôn tồn tại 2 mặt: thể xác và tinh thần. Thể xác muốn lớn phải ăn uống. Tinh thần muốn lớn phải học hành. Do vậy con người cần phải học tập. - Nếu học chỉ đễ nhồi nhét một mớ kiến thức, sách vở vào đầu thì có ích lợi gì nếu không biết đem những điều đã học ra áp dụng. Học mà không hành như vậy thật là vô ích. Phải biết đem cái học áp dụng vào thực tế thì cái học ấy mới có giá trị. Ngược lại: chỉ hành mà không học theo kiểu: “Trăm hay không bằng hay quen” thì rõ ràng là cực đoan và nguy hiểm. - Hành mà không học thì làm sao biết được đầy đủ kiến thức về sự vật, sự việc ấy đễ ứng phó trong mọi trường hợp, mọi lĩnh vực. - Hành mà không học thì chỉ là sự mò mẫn chẳng khác nào người đi trong đêm tối. Vừa mất thời gian, vừa hỏng việc. - Rõ ràng kiến thức không phải tự nhiên mà có, tất cả là từ những kinh nghiệm quý báu đã được rút ra từ thực tiễn, có giá trị đúng đắn và được nhiều người chấp nhận. Cho nên hành không thễ không học. ý thức được điều này, ông cha ta thường xuyên “học hành, học hỏi, học tập”. - Học, hỏi, hiểu, hành là phươngchâm mà mọi người cần hướng tới và làm theo nó. 3. Dẫn chứng + Trong cuộc sống có biết bao tấm gương sáng ngời về ý chí học tập và tinh thần thực hành hăng say, mang lại cho xã hội nhiều lợi ích lớn lao. Nếu không trải qua 30 năm bôn ba khắp thế giới, chịu nhiều gian khổ và hăng say học tập thì Hồ Chí Minh khó tìm thấy được con đường giải phóng dân tộc. Và nếu khi đã tìm thấy con đường ấy mà Người không vận dụng nó phù hợp với hoàn cảnh đất nước ta lúc bấy giờ thì cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc ta chưa chắc đã thắng lợi. + Học và hành như một đôi đũa nếu kết hợp cả hai thì chúng trở nên hữu dụng nhưng khi tách riêng ra thì chúng trở thành vô dụng,...) 8
9. 4.Bàn luận mở rộng - Phê phán: Tuy vậy, ngày nay lại có một bộ phận không nhỏ những người học kiểu đối phó, học cho có, đến kỳ thi thì đi sưu tập đề thi năm ngoái hoặc có người thì đọc thuộc cả sách, trong khi chỉ cần túm đại một chỗ hỏi lại là đã vật vã, hoang mang vì không giải thích được. Đó là thói học vẹt, học tủ vô cùng nguy hại, rồi mai đây đất nước chỉ toàn mọt sách, toàn những cái đầu lười tư duy, lười hành động, não chỉ có nhiệm vụ ghi nhớ và không hơn=> đáng phê phán - Bài học: Là học sinh còn ngồi ghế nhà trường phải biết áp dụng tốt phương trâm học này đễ việc học ngày càng đạt kết quả tốt hơn. Cần hiểu hành ở đây không chỉ là những bài tập áp dụng trong sách vở mà hành còn là những điều đã học phải đem ra áp dụng vào thực tế cuộc sống.Lời khuyên này còn có tác dụng chỉ ra con đường học tập đúng đắn, nhất là đối với 1 số người lười nhác, không chịu thực hành, chỉ muốn rập khôn theo lý thuyết. VAI TRÒ CỦA ƯỚC MƠ 1.Giải thích: - Ước mơ: là điều tốt đẹp ở phía trước mà con người tha thiết, khao khát, ước mong hướng tới, đạt được. 2. Đánh giá, bàn luận * Vai trò và ý nghĩa của ước mơ trong cuộc sống của con người như thế nào? - Ước mơ có thể vĩ đại hay nhỏ bé nhưng phàm đã là con người thì ai cũng có ước mơ. Chính ước mơ làm cho cuộc sống của mỗi người thêm tươi đẹp, ý nghĩa, chỉ khi con người nỗ lực vươn lên biến ước mơ thành hiện thực khi đó con người đã làm cho cuộc đời mình và cuộc đời chung thêm ý nghĩa, tươi đẹp. - Ước mơ là động lực giúp con người phát triển và hoàn thiện mình hơn, giúp con người vượt qua khó khăn, thử thách của bản thân. - Ước mơ là phần lãng mạn giúp con người làm việc hiệu quả, yêu cuộc sống hơn, giúp tâm hồn con người trở nên đẹp hơn. - Ước mơ chính là ngọn đuốc soi sáng trong tim mỗi chúng ta nó hướng chúng ta tới những điều tốt đẹp. - Ước mơ cũng chính là mong muốn được cống hiến sức lực của mình cho xã hội và khi chúng ta đạt được ước mơ cũng là lúc chúng ta được thừa nhận năng lực của mình. - Con đường dẫn tới ước mơ cũng vô cùng khó khăn, không phải lúc nào cũng dễ dàng đạt được, nhưng với những người kiên trì, bền chí, thì ước mơ sẽ giúp cho bạn định hướng cho tương lai của mình một cách tốt đẹp nhất. * Cuộc sống mà không có ước mơ thì sẽ như thế nào? - Ước mơ là điều mà ai cũng nên có và cần có trong cuộc sống bởi nếu không có ước mơ cuộc sống của bạn sẽ mất phương hướng vô định. - Cần phân biệt ước mơ chính đáng với những thứ ảo vọng, hão huyền - Không có ước mơ bạn sẽ không xác định được mục tiêu sống của mình là gì. Chính vì không xác định được phương hướng sẽ dẫn tới bạn sẽ sống hoài sống phí, và trở thành người tụt hậu bị bạn bè, xã hội bỏ lại phía sau. 3.Dẫn chứng Nếu không phải là mong muốn, ước vọng về một nền hòa bình độc lập cho dân tộc, thì người thanh niên Nguyễn Tất Thành trong một ngày tháng 6 năm ấy làm sao có thể can đảm, dũng cảm rời bến cảng Nhà Rồng để chính thức bắt đầu cuộc hành trình đi tìm đường cứu nước để rồi cuối cùng sau bao khó khăn vất vả, Bác đã tìm ra con đường đi cho dân tộc VN 9
10. 4.Bàn luận mở rộng - Phê phán: Ước mơ có vai trò quan trọng nhưng có những người nhất là các bạn trẻ songs thiếu ước mơ, hoài bão, thiếu lí tưởng, khát vọng. lại có những người cũng có ước mơ nhưng chỉ “mơ cho thích” chứ không hề hành động để biến ước mơ thành hiện thực => đáng phê phán * Liên hệ bản thân em - Mỗi người chúng ta hãy nuôi dưỡng cho mình một ước mơ, hi vọng. Nếu ai đó sống không có ước mơ, khát vọng thì cuộc đời tẻ nhạt, vô nghĩa biết nhường nào! - Rút ra bài học: Phải không ngừng học tập, rèn ý chí, trau dồi kĩ năng sống để biết ước mơ và biến ước mơ thành hiện thực VAI TRÒ CỦA KĨ NĂNG SỐNG 1.Giải thích : - Kĩ năng sống: là một tập hợp các kỹ năng mà con người có được thông qua học tập hoặc trải nghiệm thực tế cuộc sống để xử lý những vấn đề, câu hỏi thường gặp trong cuộc sống hàng ngày 2. Đánh giá, bàn luận * Khẳng định: Kĩ năng sống là rất cần thiết nhất là trong cuộc sống ngày nay *Lí giải tại sao kĩ năng sống lại quan trọng - Kĩ năng sống giúp con người ứng xử linh hoạt và hiệu quả nhất trước những tình huống nảy sinh trong cuộc sống. - Kĩ năng sống giúp mỗi người bình tĩnh, tự tin vào bản thân, dám khẳng định năng lực, sở trường của mình. - Có kỹ năng sống tốt, phù hợp với hoàn cảnh xã hội, người ta dễ đạt được sự thăng tiến. Có nhiều người kiến thức và học vị không cao nhưng có kỹ năng sống tốt đã đạt được nhiều thành công lớn trong cuộc sống (ví dụ minh họa) - Nếu không có kĩ năng sống tốt thì: Con người thiếu tự tin, thiếu chủ động khi cuộc sống nảy sinh những vấn đề phức tạp. - Thiếu kỹ năng sống, người ta có thể hành động một cách sai trái, dại dột. Từ đó trở thành mối nguy hiểm cho xã hội (ví dụ minh họa: thiếu kỹ năng giải quyết những va chạm tình cờ gặp phải trong cuộc sống, chỉ từ một sự va chạm nhỏ trong giao thông, người ta có thể trở thành một kẻ sát nhân) . 3. Dẫn chứng: Câu chuyện về bạn HS Phạm Hoàng Sơn sinh năm 2008 ở Hà Nội, nhờ có kĩ năng sống mà em đã thoát khỏi nguy hiểm khi bị bỏ quên trên xe buyt của trường. Ngày 21/5/2018, Sơn được nhà trường đón bằng xe buýt nhưng trên đường đến trường em đã ngủ quên trên xe. Thay vì ngồi im chịu trận hay hoảng loạn sợ hãi, Sơn đã bình tĩnh vận dụng những kĩ năng của mình để thoát ra ngoài từ cửa buồng lái. Sau đó em tìm đường về trường. Trong tình huống này, nhờ có kĩ năng sống mà Sơn đã thoát chết. Cậu ấy thật đáng để chúng ta học tập. 3. Bàn luận mở rộng - Phê phán thái độ quá đề cao kiến thức mà xem nhẹ kĩ năng sống - Bài học: Bên cạnh tích lũy kiến thức hàn lâm từ nhà trường, sách vở, mỗi người cần thường xuyên trau dồi, rèn luyện, bồi dưỡng kĩ năng sống – kĩ năng mềm để dễ dàng thích nghi với cuộc sống hiện đại (tham gia các hoạt động xã hội, học từ những người xung quanh...) SUY NGHĨ VỀ NGƯỜI TỬ TẾ VÀ Ý NGHĨA CỦA LỐI SỐNG TỬ TẾ 10
11. 1. Giải thích Hiểu một cách đơn giản "người tử tế" là người làm việc tốt, sống đúng, sống đẹp, sống có ý nghĩa, phù hợp với đạo đức, chuẩn mực của xã hội. "Người tử tế" phải là người sống thật với bản lĩnh của chính mình 2. Biểu hiện của người sống tử tế: + Sống trung thực, không gian dối, vụ lợi. + Sống đúng lương tâm, suy nghĩ, cảm xúc của bản thân.... + Luôn sẵn sàng mở lòng giúp đỡ những người xung quanh. Cho đi mà không yêu cầu đền đáp. + Người tử tế là người luôn có tấm lòng bao dung, độ lượng, không quan tâm đến địa vị, danh vọng, không quá chú trọng vào cái tôi mà luôn luôn nghĩ cho người khác và đặt lợi ích cộng đồng lên trên hết. + Người tử tế luôn có những hành động xuất phát từ động cơ trong sáng, mọi suy nghĩ đều hướng đến sự lương thiện, vì cuộc sống chung, thậm chí còn biết hy sinh những quyền lợi cá nhân để hướng tới những điều tốt đẹp trọn vẹn cho cộng đồng + Ứng xử có văn hóa. Biết tôn tọng người khác 3. Ý nghĩa của lối sống tử tế: + Sự tử tế chính là biểu hiện của niềm tin vào cuộc sống tốt đẹp. Vì thế tử tế cũng chính là biết yêu cuộc sống này, có như vậy bạn mới có thể sống một cách tốt nhất. + Khi bạn biết đối xử tử tế với mọi người cũng là lúc bạn nhận được sự tử tế từ xã hội. Như vậy tử tế sẽ khiến cho các mối quan hệ trở nên tốt đẹp hơn. + sống tử tế làm con người gần nhau hơn, tránh đc lối sóng vô cảm + Sự tử tế là biểu hiện của sự thiện tâm, đức độ. Khi con người biết làm đẹp tâm của mình, khi đó họ mới trở thành người thực sự có giá trị. 4. Dẫn chứng về lối sống tử tế: Thủy Tiên kêu gội ủng hộ đồng bào miền Trung, Cây ATM gạo miễn phí trong mùa dịch, phát khẩu trang miễn phí, 5. Bàn luận mở rộng - Phê phán: Thế nhưng, trong xã hội chạy theo những giá trị hão huyền như hiện nay, sự tử tế đã bị biến tướng đi khi một bộ phận người cố tình đi từ thiện nhằm đánh bóng tên tuổi cá nhân, khoe mẽ tài sản và coi thường người khác. - Rút ra bài học: Hãy trở thành một người tử tế và khi làm việc tử tế, chúng ta cần xuất phát từ chính lòng yêu thương con người, từ sự chân thành, đồng cảm, có như vậy, việc tử tế mới thật sự có ý nghĩa với chính bản thân mình và những người xung quanh. - Liên hệ bản thân: . Ý NGHĨA CỦA LỜI CẢM ƠN 1.Giải thích Lời cảm ơn là lời nói bày tỏ thái độ trân trọng , biết ơn sau khi nhận lấy một giá trị tốt đẹp nào đó từ người khác. 2. Đánh giá, bàn luân (Vai trò , ý nghĩa của lời cảm ơn) + Lời cảm ơn có lẽ là một trong những lời nói chân thành nhất xuất phát từ trái tim từ tấm lòng của chính mình. Cảm ơn là một thái độ trân trọng biết ơn những gì mà người khác đã làm cho ta đem lại cho ta những điều tốt đẹp. Cảm ơn chính là một cách thể hiện tình cảm, lối ứng xử lịch sự, lễ phép, biết tôn trọng đến những người xung quanh mình. + Văn hóa cảm ơn chính là nét đẹp vốn có của một con người. + Lời cảm ơn dù chỉ là bé nhỏ nhưng lại có thể đánh giá được nhân phẩm của một con người. Thế giới sẽ đẹp hơn rất nhiều nếu ta biết cảm ơn ta biết trân trọng những thành quả mà người khác đã làm cho 11
12. ta. Nét đẹp của lối sống này diễn ra thường xuyên biểu hiện ở lời nói, cử chỉ, hành động và nằm ngay trong chính tình cảm của mỗi người. + Cảm ơn chính là một cách hành xử biết điều, lễ phép, lịch sự. Nét đẹp này không phô trương ra bên ngoài nhưng lại khiến người xung quanh yêu quý mình. + Giá như ai cũng biết nói lời cảm ơn thì thế giới sẽ thật tuyệt vời, xã hội sẽ tiến bộ hơn văn minh hơn,giữa người với người sẽ tràn ngập yêu thương. 3.Dẫn chứng Hẳn các bạn đã từng nghe đến việc một vị tổng giám đốc tập đoàn xăng dầu của Nhật tại VN đã đứng dưới mưa cúi đầu và nói lời cảm ơn những khách hàng đã tới và mua xăng tại cây xăng của họ. Hành động ấy nhiều người cho rằng đó là một chiêu thức quảng cáo nhưng dù là vì lí do gì đi chăng nữa thì rõ rang là thái độ và lời nói cảm ơn của họ cũng đã tạo được những thiện cảm ban đầu khi họ bắt đầu mở rộng thị trường tại Việt Nam. Hành động ấy đáng để chúng ta trân trọng. 4.Bàn luận mở rộng - Phê phán: Lời cảm ơn có ý nghĩa to lớn nhưng nhiều người không biết nói lời cảm ơn với những người đã sinh thành ra mình, đã dạy dỗ hay giúp đỡ mình trong cuộc sống => đáng phê phán - Bài học: Hãy nói cảm ơn với tất cả và đặc biệt là cảm ơn những thất bại vì chính những thất bại ấy đã cho ta thêm kinh nghiệm để có những thành công sau này. Những người trẻ chúng ta phải học để nói lời cảm ơn. Nó không chỉ là một truyền thống tốt đẹp mà nó còn là những cư xử đẹp để mọi người yêu thương và chia sẻ cho nhau nhiều hơn. Ý NGHĨA CỦA LỐI SỐNG CÓ TRÁCH NHIỆM 1, Giải thích - Sống có trách nhiệm là làm tròn nghĩa vụ, bổn phận với xã hội, trường lớp, gia đình và bản thân...; dám làm, dám chịu trách nhiệm về những hành động của bản thân. + Sống có trách nhiệm là biết hành xử đúng đắn, biết phân biệt phải trái, biết đối nhân xử thế, giữ lời hứa, dám làm dám chịu hậu quả. + Tích cực và tự giác thực hiện nhiệm vụ được giao, chủ động làm những việc cần làm, không né tránh hay thờ ơ hay đùn đẩy trách nhiệm cho người khác. + Ý thức đúng đắn về trách nhiệm của mình trên mọi cương vị, vị trí công việc. 2. Đánh giá, bàn luận: Ý nghĩa của lối sống có trách nhiệm - Sống có trách nhiệm là một chuẩn mực để đánh giá nhân cách, sự trưởng thành của một người. - Là một nét sống đẹp, là phẩm chất cần có của những người trẻ hiện đại. - Là hành động khẳng định giá trị bản thân, dấu hiệu cơ bản, quan trọng của việc hòa nhập với cộng đồng, giúp cho cuộc sống chung trở nên tốt đẹp hơn. - Được mọi người xung quanh yêu quý, kính trọng và giúp đỡ; có được lòng tin của mọi người - Giúp ta có được thành công trong công việc và cuộc sống 3.Dẫn chứng Chắc hẳn chúng ta sẽ không thể quên được năm 2020 - một năm đầy biến động. Đại dịch Covid- 19 đã làm điêu đứng nhiều nền kinh tế lớn trên thế giới. Trong khi đó, ở Việt Nam, chúng ta vẫn tự hào khi đã kiểm soát được khá tốt dịch bệnh. Để có được điều đó, bên cạnh sự chỉ đạo của các cấp lãnh đạo, còn phải kể đến ý thức trách nhiệm của mỗi công dân. Đó là sự chấp hành nghiêm túc các quy định phòng chống dịch bệnh như đeo khẩu trang khi đi đến nơi công cộng, giữ khoảng cách tối thiểu là hai mét, thường xuyên rửa tay sát khuẩn Đặc biệt nhất phải kể đến đội ngũ y bác sĩ với tinh thần trách nhiệm luôn sẵn sàng xung phong lên tuyến đầu, trực tiếp công tác tại các bệnh viễn chữa trị cho bệnh nhân mắc Covid-19. Ngay cả những bác sĩ đã về hưu, hay sinh viên y khoa còn đang ngồi trên 12
13. ghế nhà trường cũng luôn sẵn sàng góp sức mình vào “trận chiến” của đất nước. Hay như hình ảnh những chiến sĩ bộ đội đã nhường nơi ở của mình cho những người dân đang thực hiện cách ly, những chiến sĩ bộ đội biên phòng đang ngày đêm trông coi khu vực biên giới Thật tự hào khi mọi người dân, từ người lớn đến trẻ nhỏ đều một lòng quyết tâm đẩy lùi dịch bệnh. 4. Bàn luận mở rộng - Phê phán: Trong xã hội bên cạnh những người sống có trách nhiệm có nguyên tắc sống tích cực lành mạnh thì vẫn còn có những người sống vô trách nhiệm về mọi mặt. Họ vô trách nhiệm với chính bản thân mình khi tham gia vào thói ăn chơi lêu lổng, sống không có mục đích, ước mơ hoài bão. Chính cách sống đó của những con người này làm nên gánh nặng cho gia đình, người thân và xã hội. - Bài học - Mỗi con người cần phải sống có trách nhiệm để góp sức mình xây dựng quê hương, đất nước. - Hãy sống có trách nhiệm với cuộc đời mình vì chính bạn là người sẽ đưa bạn tới nơi bạn mong muốn. * Liên hệ bản thân: Em sẽ học tập tốt để trở thành người có trách nhiệm. THỰC TRẠNG HÁT QUỐC CA Ở HỌC SINH 1. Thực trạng - Ý thức hát quốc ca của học sinh ngày càng tồi tệ. Học sinh thiếu nghiêm túc, không chịu thực hiện theo hiệu lệnh của người điều khiển chào cờ, gây mất trật tự - Khi bắt đầu hát quốc ca, nhiều học sinh không hát, hoặc hát nhỏ, hát nhép lấy lệ cho có. Có học sinh cười đùa, trêu chọc nhau ngay khi cả trường đang hát quốc ca. - Nhiều học sinh không hát, hoặc hát quá nhỏ, nên chỉ nghe giọng bè, rề rà, kéo dài, uể oải không đúng với giọng điệu nghiêm trang, hùng tráng của bài quốc ca. Lúc mới bắt đầu còn nghe rõ. Sau nhỏ dần hoặc lạc nhịp hoặc ê a lấy lệ. Cuối cùng chỉ còn những tiếng xì xào rồi dừng hẳn. Người điều khiển buổi lễ chào cờ gần như độc diễn trong tiếng loa vang vang. - Hầu hết học sinh hát sai nhịp, không khớp với nền nhạc. Bài quốc ca trở nên rời rạc, không còn khí thế. Việc hát quốc ca mất đi ý nghĩa tôn nghiêm. Tậm chí một số học sinh không hề thuộc lời bài quốc ca. Thậm chí, có học sinh tự “chế” lời bài hát. Việc hát quốc ca trong mỗi buổi lễ chào cờ bị xem thường 2.Nguyên nhân - Học sinh không có ý thức nghiêm túc trong việc hát quốc ca. Nhiều học sinh cho rằng hát quốc ca chỉ là hình thức, không có gì quan trọng. Cho nên, học sinh không hát, hoặc hát một cách miễn cưỡng, đối phó. Từ một vài học sinh kéo theo nhiều học sinh không chịu thực hiện hát quốc ca nghiêm túc. - Gia đình và xã hội không thường xuyên nhắc nhở học sinh về ý thức trách nhiệm hát quốc ca. Trong đời sống thường ngày, việc hát quốc ca ít diễn ra trong cộng đồng. Phụ huynh cũng không thường cùng các em tham gia các buổi tưởng niệm nhằm rèn luyện ý thức hát quốc ca và trách nhiệm đối với cộng đồng. Người lớn không gương mẫu, trở thành tấm gương xấu cho học sinh làm theo. - Nhiều học sinh cảm thấy xấu hổ khi hát trước tập thể khiến việc hát quốc ca trong buổi lễ chào cờ diễn ra hết sức khó khăn. 3. Hệ lụy - Tác hại Gia đình và xã hội không thường xuyên nhắc nhở học sinh về ý thức trách nhiệm hát quốc ca. Trong đời sống thường ngày, việc hát quốc ca ít diễn ra trong cộng đồng. Phụ huynh cũng không thường cùng các 13
14. em tham gia các buổi tưởng niệm nhằm rèn luyện ý thức hát quốc ca và trách nhiệm đối với cộng đồng. Người lớn không gương mẫu, trở thành tấm gương xấu cho học sinh làm theo. Nhiều học sinh cảm thấy mắc cỡ, xấu hổ khi hát trước tập thể khiến việc hát quốc ca trong buổi lễ chào cờ diễn ra hết sức khó khăn. 4. Cần hát quốc ca như thế nào? - Tư thế khi hát quốc ca phải nghiêm trang, đứng thẳng, mắt nhìn thẳng vào hướng lá cờ tổ quốc. Phải giữ trật tự trước và sau khi hát quốc ca. - Khi hát phải theo hiệu lệnh để việc đồng ca diễn ra đồng đều. Hát quốc ca phải đúng nhịp, khí thế, hào hùng, hát to và rõ ràng. Hãy chân thành bằng cả con tim và trí óc, cảm nhận sâu sắc sự thiêng liêng và khơi dậy niềm tự hào, tình yêu và trách nhiệm đối với tổ quốc. - Mỗi lần hát quốc ca là một lần người Việt Nam tự bồi dưỡng tinh thần yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc để nhận thức sâu sắc hơn trách nhiệm của mỗi công dân đối với đất nước. Thế nên, hãy hát bằng lời, bằng tình cảm bừng dậy lên tận đáy lòng, từ trong sâu thẳm trái tim nồng nàn yêu nước mới cảm nhận hết được cái hay, cái đẹp, cái rung cảm thiết tha, âm hưởng hùng tráng của một bản quốc ca mang tầm thời đại, hết sức thiêng liêng, thành kính nhưng cũng rất đỗi quen thuộc, gắn bó, thân thương. HIỆN TƯỢNG SỐNG ẢO 1.Giải thích: Sống ảo là một trào lưu thường thấy trên các mạng xã hội đặc biệt là đối với mạng xã hội Facebook, Instagram. Sống ảo là hành động, việc làm cập nhật trên mạng xã hội xa rời với thực tế, tự tạo ra niềm vui cho riêng mình qua những lượt tương tác trên mạng xã hội như like, thả tim, lượt theo dõi 2. Nêu hiện tượng/ thực trạng - Sống ảo trên Facebook hay mạng xã hội đang trở thành xu hướng khá phổ biến của nhiều bạn trẻ tham gia các trang mạng xã hội nói chung hay Facebook nói riêng. + Không chỉ chụp hình khoe dáng, khoe sắc đẹp,nhiều bạn trẻ còn đắm chìm trong thế giới ảo với nhiều biểu hiện như : khoe giàu, khoe sang, khoe người yêu, trong khi thực tế lại khác xa so với những bức hình trên mạng. Họ coi đó là niềm vui , và hài lòng với những like, comment của cộng đồng mạng. + Nhiều bạn đăng những tấm hình qua nhiều lần chỉnh sửa đến mức khó nhận ra để trở thành những cô gái xinh lung linh lên mạng nhằm mục đích khác nhau. + Nhiều người đăng tải lên những thứ “phù phiếm” không đúng với cuộc sống của mình để tỏ ra sang chảnh khiến người khác phải trầm trồ. - Dẫn chứng : ví dụ : vừa qua, trên mạng xã hội xuất hiện hình ảnh chiếc IPhone 6s . Có đến 4 thanh niên Việt tự nhận chiếc iPhone 6S bị ô tô cán gãy của mình, với những dòng status đầy tiếc nuối ( mục đích chỉ để khoe giàu, khoe sang, trong khi sự thật không như thế) 3. Nêu nguyên nhân của lối sống ảo: Bệnh ảo tưởng đối với một bộ phận người trẻ là có nguyên nhân. Trước tiên, đó là tác dụng ngược của mạng xã hội - Nguyên nhân tâm lý: Nhiều bạn trẻ thích thể hiện bản thân , hành vi của họ là để bù đắp cho sự thiếu tự tin ngoài thực tế. Nói cách khác, họ muốn được yêu thương, ngưỡng mộ, chấp nhận thông qua việc đăng những ảnh mà họ cho rằng sẽ khiến họ trở nên hấp dẫn hơn, và theo kịp thời đại. - Suy cho cùng, sống “ảo” là hệ quả của việc sống thiếu bản lĩnh, thói quen mong hưởng thụ nhiều hơn cố gắng. 14
15. 4.Tác hại của hiện tượng - Ảnh hưởng đến sức khỏe: Việc sử dụng điện thoại quá nhiều sẽ ảnh hưởng đến thị lực của mắt, khiến con người trở nên mệt mỏi và có thể dẫn đến các vấn đề về tâm lý. Ví dụ như trường hợp tự tử vì bị chế giễu trên mạng xã hội hoặc những vụ nổ điện thoại khi sử dụng quá mức – Làm tốn nhiều thời gian: Có một số người sử dụng mạng xã hội là công cụ để tìm kiếm thông tin, kiếm tiền hay giải trí. Tuy nhiên, lại rất ít người có thể sử dụng mạng xã hội một cách có khoa học và không có kiểm soát. Họ thường sa đà vào những tin tức không chính thống, hoặc dành quá nhiều thời gian để lướt màn hình điện thoại một cách vô bổ. – Tiếp cận những thông tin không lành mạnh: Trên các trang mạng xã hội luôn đầy rẫy những thông tin, hình ảnh không lành mạnh. Đó có thể là những hình ảnh đồi trụy không phù hợp với lứa tuổi, thông tin lừa đảo hay những thông tin về chính trị mang tính phản động. Một thông tin của báo lá cải về một hành vi xấu của ai đó, khi chưa được chứng thực thì có nhiều người cho mình cái quyền được chửi rủa, lăng mạ người khác.. – Xa rời những mối quan hệ hiện thực: Việc quá chú tâm vào những người bạn ảo sẽ khiến bạn xa rời thực tế, bỏ rơi những người thân thiết, yêu thương bạn. Vì quá chú tâm vào thế giới ảo nên khiến nhiều người trở nên thờ ơ, lạnh nhạt với nhau hơn. Khi gặp hỏa hoạn hay tại nạn người ta vẫn “vô tư” livestream trên facebook để câu tương tác. 5.Giải pháp khắc phục, bài học rút ra Hãy để mạng XH dừng lại ở mức là món ăn tinh thần, là phương tiện kết nối bạn bè, đem lại lợi ích thật. - Hãy thôi sống ảo, bắt đầu tin tưởng vào bản thân, hướng cuộc sống của bạn đến với những giá trị có ích cho bản thân và xã hội. Đừng để đến khi cuộc sống ảo hoàn toàn thay thế và làm chủ cuộc sống thật của bạn. - Dành thời gian cho những việc có ích, sống hoà đồng, quan tâm giúp đỡ những người xung quanh - Học tập, rèn luyện để trở thành người có ích, khẳng MỐI QUAN HỆ GIỮA THẦY CÔ VÀ HỌC SINH TRONG XÃ HỘI NGÀY NAY 1. Giải thích Mối quan hệ thầy và học trò là mối quan hệ giữa người giảng dạy và người được giảng dạy. Dù ở xã hội nào thì đây cũng là mối quan hệ có sự gắn bó mật thiết với nhau. 2. Đánh giá, bàn luận - Mối quan hệ thầy trò là mối quan hệ đẹp đẽ, tôn trọng nhau: “Nhất tự vi sư/ Bán tự vi sư”. Tôn trọng người dạy là một đạo lí bất biến trong xã hội Việt Nam. Người thầy luôn là người được cả xã hội tôn kính, kính trọng. - Thực trạng mối quan hệ giữa thầy và học sinh trong xã hội hiện đại: + Mối quan hệ giữa thầy và trò đã có sự cởi mở, gần gũi hơn: Thầy cô giống như một người bạn, người cha, người mẹ của học sinh, lo lắng cho các em trong mọi việc. + Bên cạnh đó, mối quan hệ giữa người thầy và học sinh cũng có nhiều vấn đề đáng lo ngại: ✓ Nhiều học sinh có thái độ vô lễ, có hành động bạo lực với thầy cô giáo. Mối quan hệ thân thiết thái quá đã dẫn đến sự suồng sã, mất đi tính mô phạm vốn có. (D/C: Học sinh lớp 8 quận 15
16. Ba Đình, Hà Nội tỏ ra hỗn láo, thái độ xấc xược thậm chí tát cô giáo ngay trước lớp khi bị cô giáo thu diện thoại) ✓ Một số người thầy cũng có những hành động không đẹp, đáng lên án như hành hung hay sỉ nhục học sinh (Cô giáo ở trường tiểu học An ĐỒng, An Dương, Hải Phòng bắt học sinh lớp 3 uống rẻ lau bảng, cô giáo ở trường tiều học Trung Hiền, quận Hai Bà Trưng , Hà Nội dùng thước đánh vào đầu học sinh ) => Đây quả thực là thực trạng đáng buồn và đáng lo ngại của nền giáo dục nước ta. - Nguyên nhân của thực trạng đáng buồn trên: + Nền kinh tế thị trường phát triển, người ta mải mê kiếm tìm tiền bạc mà xem nhẹ việc giáo dục ý nghĩa của những tình cảm cao đẹp và nhân cách con người, + Sự sa sút trong đạo đức, lối sống + Phụ huynh nuông chiều con cái. 3.Bàn luận mở rộng: Làm thế nào để mỗi quan hệ thầy trò tốt đẹp hơn: - Để mối quan hệ giữa người thầy và học trò trở nên tốt đẹp hơn thì bản thân người thầy phải làm hết trách nhiệm của mình, thực hiện đúng bổn thận, giữ đúng tôn ti trật tự. - Bản thân người học cần tôn trọng, biết ơn những người dạy mình, có thái độ ứng xử đúng đắn. Phụ huynh cần phối hợp với nhà trường để giáo dục các em toàn diện BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG 1, Giải thích: Bạo lực học đường là những hành vi thô bạo, ngang ngược, bất chấp công lý, đạo lý, xúc phạm trấn áp người khác gây nên những tổn thương về tinh thần và thể xác diễn ra trong phạm vi trường học. Bạo lực học đường bao gồm các hành vi bạo lực về thể chất, gồm đánh nhau giữa các học sinh hoặc các hình phạt thể chất của nhà trường; bạo lực tinh thần, bao gồm cả việc tấn công bằng lời nói; bạo lực tình dục, bao gồm hiếp dâm và quấy rối tình dục; các dạng bắt nạt bạn học; và mang vũ khí đến trường. 1. Nêu thực trạng vấn đề bạo lực học đường a. số liệu :Kết quả nghiên cứu về hành vi bạo lực trong nữ sinh trung học cho thấy: có đến 96,7% số học sinh trả lời ở trường các em học có xảy ra hiện tượng nữ sinh đánh nhau, mức độ là 44,7% rất thường xuyên, 38% thường xuyên Quan niệm của các em về hiện tượng đánh nhau giữa các học sinh nữ: hơn 45% cho rằng đó là “bình thường”. b. Dẫn chứng: +Gần đây dư luận còn chưa hết bàng hoàng trước video clip một học sinh nữ đánh bạn dã man được xác định là học sinh trường THPT Trần Nhân Tông thì người ta lại tiếp tục sốc với khoảng 4 video clip khác được đăng rầm rộ trên mạng mà điều đặc biệt là những “diễn viên” trong các đoạn clip trên đều là học sinh nữ + Clip nữ sinh THCS Lí Tự Trọng bị đánh hội đồng được tung lên mạng ngày 16-10-2020 đã gây bức xúc trong dư luận. 2. Nêu nguyên nhân của vấn đề bạo lực học đường -Nguyên nhân khách quan: 16
17. + Một trong những nguyên nhân cơ bản là tình trạng nhiều nơi chú trọng về chữ, nhẹ về dạy người, đạo đức dần bị bỏ quên. + Gia đình ít quan tâm giáo dục con cái. -Nguyên nhân chủ quan: + Các bạn học sinh học tập căng thẳng nên dễ dẫn đến những tình trạng ức chế về tâm lý. Cộng với ở độ tuổi vị thành niên, học sinh thường có những suy nghĩ bốc đồng, mang trên mình cái tôi cá nhân quá lớn. Lòng tự trọng dần biến thành cục tự ái to đùng lúc nào không hay nên hay nổi nóng vì những chuyện không đáng và có khi gây ra những hậu quả đáng tiếc cho bản thân và cho người khác. + Nhiều bạn trẻ quan niệm rằng: dùng bạo lực có tác dụng nhanh, hiệu quả tức thì, đối phương phải phục tùng mình. Thế nên tình trạng bạo lực học đường cứ tiếp diễn từ ngày này sang ngày khác, truyền từ người này sang người khác. 3. Hậu quả của bạo lực học đường +Khi xảy ra bạo lực học đường, việc dẫn tới những hành vi vi phạm pháp luật ngoài xã hội chỉ là khoảng cách ngắn. Nếu hành vi bạo lực học đường không được phát hiện, ngăn chặn kịp thời và giải quyết triệt để sẽ dẫn đến những hành vi vi phạm pháp luật ở ngoài trường gây hậu quả nghiêm trọng. +Bạo lực học đường gây hậu quả nặng nề về tâm lí ,sức khỏe, học tập của nạn nhân + Gây mất đoàn kết trong tập thể 4. Bàn bạc mở rộng vấn đề: Nêu giải pháp khắc phục – Các giải pháp hữu hiệu để ngăn chặn bạo lực học đường hiện nay đầu tiên là tuyên truyền, giáo dục học sinh để tác động đến ý thức của học sinh về truyền thống dân tộc, nhân cách, lối sống và ý thức chấp hành luật pháp.Sau đó là tục xây dựng và hoàn thiện các chính sách pháp luật đến công tác bảo vệ và chăm sóc trẻ em. Hãy xây dựng củng cố các cơ quan bảo vệ pháp luật và các cơ quan chức năng có liên quan. -Việc xử lý học sinh vi phạm pháp luật, bạo lực học đường chủ yếu nhằm giáo dục, giúp đỡ học sinh sửa chữa sai lầm trở thành công dân có ích cho xã hội. Vì vậy, đối với những học sinh vi phạm pháp luật, có hành vi xấu cần được xử lý ngay tại cộng đồng để phát huy vai trò trách nhiệm của chính quyền, đoàn thể, tổ dân phố, gia đình, nhà trường Việc tách các học sinh ra khỏi môi trường xã hội, gia đình đưa vào trường giáo dưỡng, trại giam chỉ là biện pháp cuối cùng. -Mỗi bạn học sinh cần nhận thức đúng đắn về hậu quả/ tác hại của bạo lực học đường để xây dựng nếp sống lành mạnh, hòa đồng, đoàn kết NGHIỆN FACEBOOK Hãy viết một đoạn văn khoảng 200 chữ, nêu suy nghĩ về thông điệp mà em rút ra sau khi quan sát bức ảnh dưới đây 17
18. 1. Mở đoạn: Nêu thông điệp mà em nhận ra từ bức ảnh: Mạng xã hội (Facebook) đang ăn mòn/”gặm” quỹ thời gian của chúng ta. 2. Thân đoạn: - Giải thích: Tái hiện và lí giải một vài hình ảnh trong bức ảnh kết hợp với vấn đề được đặt ra. + Bức tranh vẽ hình ảnh biểu tượng của Facbook và một chiếc đồng hồ đang bị gặm dần. Biểu tượng Facebook chính là thứ đang ăn mòn chiếc đồng hồ ấy. + Như vậy, bức tranh đưa đến một thông điệp là thời gian của con người đang bị cướp đi bởi Facebook, đặc biệt là trong thời đại mạng xã hội trở nên phổ biến như hiện nay. - Bàn luận: Cần đưa ra các ý kiến bàn luận có sự kết hợp giữa lí lẽ, dẫn chứng. Tại sao Facebook chỉ là một công cụ nhưng lại có thể ăn mòn quỹ thời gian của con người? + Thế giới trên facebook là một thế giới đa dạng, phong phú, nhiều tiện ích (đáp ứng nhu cầu của con người từ cập nhật tin tức, giải trí đến giao tiếp, kết nối). Vì thế, mỗi người dường như có thể “sống trọn” trong thế giới của Facebook và không ngại dành thời gian cho nó. + Facebook có thể gây nghiện. Mỗi chúng ta đều có nhu cầu được xem xét thế giới, bạn bè, người thân của mình đang làm gì. Và vì thế, chúng ta cứ “lướt” liên tục hết tin này đến tin khác mà không để ý phần lớn thời gian đã trôi qua. + Facebook nhiều tiện ích nhưng việc lướt facebook được cho là hành động “kém ý nghĩ, kém hữu ich” (theo nghiên cưu của Đại học Innsbruck – Áo). Vì khi lướt tay như vậy, chúng ta dường như không dừng lại để suy nghĩ “sâu” về bất cứ điều gì, cảm xúc của chúng ta cũng “trơ đi” vì nhìn thấy quá nhiều tin tức giống nhau.Trong khi đó, ta hoàn toàn có thể dành thời gian làm những việc có ý nghĩa hơn. - Như vậy, không thể phủ nhận những hữu ích mà Facebook đã mang lại, nhưng việc sử dụng facebook quá nhiều khiến chúng ta lãng phí thời gian, chúng ta có thể trở thành những người thụ động, lười nhác. Đặc biệt, việc không làm được điều gì có ích chính là sự lãng phí thời gian đáng trách nhất. - Liên hệ bản thân: Cần nhận thức được cái lợi, cái hại của việc sử dụng facebook, quan trọng là, phải biết sử dụng một cách hiệu quả. Nếu cảm thấy mình đã tiêu tốn quá nhiều thời gian, cần có biện pháp để kiểm soát (như “từ bỏ” facebook, quản lí thời gian sử dụng ) VĂN HÓA ĐỌC Ở GIỚI TRẺ 1.Thực trạng 18
19. * Mặt tích cực: Nhiều bạn trẻ yêu thích đọc sách, trân trọng, nâng niu sách, tranh thủ mọi lúc mọi nơi để đọc sách. Họ coi đọc sách là một niềm say mê, một niềm vuikhông thể thiếu trong cuộc sống. Bên cạnh những đầu sách trong nước, họ còn tìm kiếm các đầu sách nước ngoài, thuộc nhiều lĩnh vực để đọc. Nhờ văn hóa đọc mà họ có nền tảng kiến thức sâu rộng( D/c thần đồng Đỗ Nhật Nam ) * Mặt tiêu cực: + Bên cạnh đó, đại đa số giới trẻ ngày nay đang thờ ơ với việc đọc sách. Họ dành nhiều thời gian để lên mạng xã hội, lướt web, facebook và tìm nhiều trò chơi giải trí. Đặc biệt, khi được giao bài tập về nhà, thay vì tìm tòi tư liệu trong những cuốn sách, các bạn học sinh lên mạng xã hội để tra cứu đáp án. Trên đó, các bạn có thể tìm thấy thông tin một cách nhanh chóng, nhưng kiến thức không sâu, chưa kể đến việc kiến thức đó chưa được kiểm duyệt. Điều này gây ra một tình trạng báo động: học sinh lười đọc sách nhiều chữ. + Nếu được hỏi 3 cuốn sách gần đây nhất mà bạn từng đọc là gì, chắc chắn có không ít những cái lắc đầu cho qua. Một tháng, trung bình một người Nhật Bản đọc được vài chục cuốn sách. Còn ở Việt Nam, theo báo điện tử Vietnamnet đưa tin, một năm người Việt chỉ được 4 đầu sách, chỉ bằng 1/5 lượng sách đọc được của người Nhật. Người Nhật tranh thủ đọc sách ở mọi nơi, mọi lúc: đợi xe buýt, chờ máy bay Còn người Việt, thậm chí lúc chờ đèn đỏ giao thông, họ cũng lấy điện thoại di động ra lên mạng xã hội. + Giới trẻ ngày nay thích đọc sách mang tính giải trínhư truyện tranh, truyện ngôn tình mà ít đọc sách về văn hóa, lịch sử, khoa học, kĩ năng Nếu có dịp ghé qua hội chợ sách, ta chỉ thấy các gian hàng truyện tranh là thu hút số người tham gia đông nhất. Giới trẻ ngày nay cũng gặp nhiều khó khăn trong việc lựa chọn sách hay. 2.Nguyên nhân - Do sự bùng nổ của công nghệ thông tin. Đặc biệt, giới trẻ là đối tượng rất dễ bắt nhịp với cái mới lạ, thích làm theo số đông, họ cũng chưa đủ chín chắn để phân biệt cái nên và không nên làm. - Nhiều bạn trẻ với lịch học trên lớp, lịch làm việc quá dày đặc, không có thời gian dành cho việc đọc sách. - Do nhà trường, xã hội, gia đình, chưa tạo được hứng thú đọc sách cho các bạn trẻ. - Do sự lười biếngcủa bản thân. 3.Hậu quả - Văn hóa đọc xuống thấp dẫn đến hậu quả giới trẻ thiếu hụt kiến thức khoa học,văn hóa, xã hội. Lâu dần, đất nước ta sẽ lạc hậu, yếu kém. Những người không có trình độ học thức sẽ trở thành vấn nạn, áp lực cho xã hội. - Thế giới tâm hồntrở nên khô cạn, gây ra căn bệnh vô cảm. - Hạn chếsự phát triển ngôn ngữ. 4..Giải pháp - Tổ chức ngày hội đọc sách, hội thảo giới thiệu sách hay, các buổi trò chuyện định hướng cách đọc sách đúng. 19
20. - Nhà trường, các bậc cha mẹ khuyến khích việc đọc sách cho học sinh. - Quản lí, kiểm duyệt chặt chẽ các đầu sách được xuất bản ra thị trường. - Bản thân mỗi người nên có ý thức đọc sách 5.Liên hệ bản thân - Đọc sách rất quan trọng. Đó là con đường ngắn nhất để lĩnh hội kiến thức. - Tăng cường đọc sách, mở rộng các loại sách về nhiều lĩnh vực trong cuộc sống. - Xây dựng và duy trì thói quen đọc sách mỗi ngày, lựa chọn những cuốn sách mình yêu thích và phù hợp với bản thân. Bởi đọc sách không chỉ là mở rộng hiểu biết, mà nó còn “mở rộng trước mắt ta những chân trời mới” (M.Gorki) BẢO VỆ MẸ THIÊN NHIÊN – BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG Trong “Bức thu của thủ lĩnh da đỏ”, gửi tổng thống Mĩ có lời nhắn nhủ: “Đất là Mẹ. Điều gì xảy ra với đất đai tức là xảy ra với những đứa con của đất. Con người chưa biết làm tổ để sống, con người giản đơn là một sợi tơ trong cái tổ sống đó mà thôi. Điều gì con người làm cho tổ sống đó, tức là làm cho chính mình ” ( Theo Ngữ văn 6, tập 2, trang 138, NXB Giáo dục 2013 ) Từ những lời tâm tình đó, em hãy viết một đoạn văn (khoảng nửa trang giấy ) nói về thái độ, tình cảm và những hành động cần có của chúng ta để bảo vệ Mẹ thiên nhiên 1. Giới thiệu 2. Giải thích ngắn gọn về những lời trong bức thư của thủ lĩnh da đỏ: Thể hiện lòng biết ơn, sự trân trọng của người viết với đất mẹ, với thiên nhiên và khẳng định rằng con người cần biết yêu quí, biết làm những điều tốt đẹp cho thiên nhiên 3. Đánh giá: Thái độ, tình cảm cần có với thiên nhiên: + Chúng ta cần biết ơn thiên nhiên vì thiên nhiên đã ban tặng cho chúng ta những điều tốt đẹp nhất để duy trì sự sống. Thiên nhiên cũng đã che chở cho chúng ta từ thuở hồng hoang cho đến tận bây giờ. + Chúng ta cần yêu quí, sống chan hòa với thiên nhiên bởi thiên nhiên với chúng ta cùng chia nhau hơi thở, chia nhau mặt đất, nguồn nước này + Nếu chúng ta tàn phá tự nhiên có nghĩa là chúng ta hủy hoại cuộc sống của chính mình và con cháu + Trong những năm qua con người đang tàn phá thiên nhiên và hệ quả là chúng ta đang phải đối mặt với rất nhiều những hậu họa. Bão lũ, thiên tai, dịch bệnh xảy ra thường xuyên hơn và nghiêm trọng hơn => cuộc sống và tính mạng của con người đang bị đe dọa. + “Trong mỗi bước đi cùng với thiên nhiên, chúng ta nhận được nhiều hơn những gì ta tìm kiếm”. D/C : Một người đàn ông Nhật Bản đã kêu gọi những người đi dạo ở hồ Hoàn Kiếm cung nhau dọn rác ở đây vào chủ nhật hàng tuần 4.BLMR: 20