Tài liệu ôn tập kiểm tra lại Môn Ngữ văn 10 - Năm học 2022-2023

Nội dung text: Tài liệu ôn tập kiểm tra lại Môn Ngữ văn 10 - Năm học 2022-2023

1. ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP KIỂM TRA LẠI NĂM HỌC 2022-2023 MÔN NGỮ VĂN 10 I. Nội dung ôn tập 1. Đọc: - Bài 6 “Nâng niu kỉ niệm”, bài 8 “Đất nước và con người” - Câu hỏi đọc hiểu xoay quanh đặc trưng của các thể loại đã học: + Xác định nhân vật trữ tình, + Xác định tình cảm, cảm xúc trong thơ, + Nêu cảm hứng chủ đạo, + Phân tích ý nghĩa từ ngữ, hình ảnh, + Xác định nội dung văn bản. + Xác định và nêu tác dụng của biện pháp tu từ. + Xác định ngôi kể, điểm nhìn và tác dụng, + Xác định tính cách nhân vật và chỉ ra căn cứ để xác định, + Xác định chủ đề, thông điệp của văn bản và chỉ ra căn cứ để xác định. 2. Viết - Viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm tự sự. - Viết bài văn thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hay quan niệm. 2.1. Viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm tự sự Nội dung Yêu cầu cụ thể Mở bài Giới thiệu tác phẩm tự sự (tên tác phẩm, thể loại, tác giả, ) Nêu nội dung khái quát cần phân tích, đánh giá Thân bài Xác định chủ đề của truyện kể Phân tích, đánh giá chủ đề của truyện kể (lí giải điều gì? Thông điệp?) Phân tích một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của truyện kể theo đặc trưng thể loại Đánh giá tác dụng của những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật trong việc thể hiện chủ đề của truyện kể Thể hiện những suy ngẩm, cảm hận của người viết về tác phẩm Có lí lẽ xác đáng, bằng chứng tin cậy lấy từ tác phẩm Kết bài Khẳng định lại một cách khái quát những đặc sắc về nghệ thuật và những nét độc đáo về chủ đề của tác phẩm Nêu tác động của tác phẩm đối với bản thân hoặc cảm nghĩ sau khi đọc, thưởng thức tác phẩm Kĩ năng trình Diễn đạt rõ ràng, gãy gọn, đáp ứng các yêu cầu của kiểu bài bày, diễn đạt Sử dụng các từ ngữ, câu văn tạo sự liên kết giữa các luận điểm, giữa bằng chứng với lí lẽ và đảm bảo mạch lạc cho bài viết 1
2. 2.2. Viết bài văn thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hoặc quan niệm Nội dung Yêu cầu cụ thể Nêu rõ thói quen hay quan niệm cần thuyết phục người khác từ bỏ Mở bài Nêu lí do hay mục đích viết bài luận Trình bày tác hại của thói quen/quan niệm. Thân bài Trình bày lợi ích của việc từ bỏ hói quen/quan niệm Gợi ý giải pháp bỏ thói quen/quan niệm Làm sáng tỏ vấn đề bằng các lí lẽ và bằng chứng Có lí lẽ thuyết phục, bằng chứng tin cậy lấy từ tác phẩm Khẳng định lại lợi ích của việc từ bỏ thói quen/ quan niệm Kết bài Thể hiện niềm tin và sự cố gắng hay hi vọng ở sự thành co6ngcua3 người được thuyết phục Sắp xếp luận điểm hợp lí Kĩ năng trình Diễn đạt rõ ràng, gãy gọn bày, diễn đạt Sử dụng lời lẽ chân thành, tôn trọng người đọc Tạo sự gắn kết giữa các luận điểm, giữa bằng chứng với lí lẽ bằng ngôn tư thích hợp II. Thời gian Thời gian làm bài 90 phút III. Cấu trúc đề kiểm tra Đề kiểm tra gồm 2 phần: - Đọc (6.0 điểm): Trả lời 4 câu hỏi tự luận về nội dung văn bản theo đặc trưng thể loại. - Viết (4.0 điểm): Viết một bài văn nghị luận. 2
3. MỘT SỐ ĐỀ THAM KHẢO ĐỀ 1 I. ĐỌC (6.0 điểm) Đọc đoạn trích sau và thực hiện yêu cầu ở phía dưới: ( ) Ông già Sáu mới dọn lại thuê một căn chung vách với nhà Phi. Ông cũng nghèo, lúc chuyển đến đồ đạc chỉ gói gọn bốn cái thùng các tông, dọc đường rớt đâu mất một thùng đựng mùng mền quần áo nên chỉ còn bộ đồ duy nhất dính lại. Ai cũng ái ngại, ông Sáu phủi tay cười, "Thôi, của đi thay người, ba thứ đó mà nhằm gì, mất con quỷ này mới tiếc". Ông chỉ tay vô cái lồng trùm vải xanh. Giở ra nhìn thấy một con bìm bịp chỗ nào cũng đen trủi, trừ đôi cánh màu xám. Đám trẻ xúm lại, bảo nhau "Ngộ quá hả, nó hót làm sao?". "Bậy, bìm bịp đâu có hót, nó kêu, tiếng của nó phát ra từ trong cổ họng nầy nè. Giọng nó ấm lắm, tiếng kêu phát ra từ tấm lòng mà. Mấy con chim há mỏ ra hót lách chách thấy vậy chớ không chân tình đâu, rồi ông già dừng lại, nuốt nước miếng, hạ giọng, con người ta cũng vậy thôi hà". Đám trẻ nấn ná chờ hoài, mãi con bìm bịp mới cất tiếng kêu, tụi nó tiu nghỉu, "Kêu gì buồn thấu trời". Ông già cười hỉ hả, "Buồn hả, buồn chớ sao không. Trời sanh ra cho nó con mắt đỏ như khóc vầy không buồn sao được". Lúc đó, Phi vừa ngủ dậy, đứng lặng, lắng nghe tiếng bìm bịp buồn buồn xa vời vợi trong ánh nắng chiều, Phi nhớ triền dừa nước xanh miết ở trước nhà ngoại mình, nhớ đứt ruột. Lúc đó, ông già đang mặc độc cái quần tà lỏn đã xoăn cón ngồi giặt bộ đồ kaki màu cứt ngựa, thân hình nhỏ quắt quằn quặt, chép miệng, "Con trời vật nầy lại kêu bậy, giờ nầy con nước đang chuẩn bị ròng sát đáy. Qua rành con nước tháng ba nầy quá mà. Nó bỏ sông lâu quá rồi. Chú em mầy nhớ quê hả ?". Phi gật đầu. Ông già rủ, "Vậy chút nữa qua nhà qua nhâm nhi mấy ly chơi". Phi không ngần ngại, nhận lời. Người ta buồn nhất, cô đơn nhất là khi ngủ dậy. Và khi ngoài trời đang nắng ráo mà không biết phải đi đâu, về đâu. Nhà ông Sáu có sẵn rượu, nhưng ông bảo không phải ông ghiền, sẵn rượu để gặp tri âm nhâm nhi chút chơi, "Qua thích chú em qua mới mời". Đi lại vài ly, ông già hỏi: - Chú em đang đau ở trong tâm phải hôn? Chỉ có người đau mới uống từng chút như vầy. Phi cười, anh vốn ít lời, lại không thích kể lể chuyện mình. Ông già lại không ép, ông nói nỗi buồn như cái ao, càng đào càng sâu, ai ác làm gì. Mà, cái ông già nầy chắc cũng đang đau, cũng uống từng chút một đó chớ. Và uống tới chừng nào đó, ông già còn gõ chén ca "Chớ bìm bịp kêu nước lớn chớ em ơi. Buôn bán không lời... chớ buôn bán không lời... chèo chống mỏi mê... ". Giọng ông già nghẹt mũi tựa như khóc. Rồi ngoảnh ra sân vắng, ông già chắc lưỡi, cha, tới sáng mai không biết đồ có khô kịp không đây. Phi về lục lọi cho ông vài ba cái quần tây với áo lẻ, lúc trở qua đã thấy ông già, treo bộ đồ trước mặt, vừa uống vừa quạt, dáng điệu vừa trịnh trọng vừa nhẹ nhàng, nâng niu như đang quạt cho người yêu mình. Sáng sau, lúc Phi còn đang ngủ thì ông già Sáu vỗ vách, "Qua đi đây, chú em nhớ dòm chừng con quỷ sứ dùm qua nghen". Phi chợt tỉnh, bàng hoàng, đó là lúc anh đang mơ màng nghe tiếng mưa long tong trên mái nhà, Phi đang thèm ai đó gọi mình thức dậy. Đợi qua cơn xúc động thì ông già đã đi xa rồi. ( ) (Theo Nguyễn Ngọc Tư, Trích Biển người mênh mông, NXB 2010) 3
4. Câu 1. Xác định ngôi kể của người kể chuyện trong đoạn trích. Câu 2. Xác định điểm nhìn và tác dụng của việc lựa chọn điểm nhìn đó. Câu 3. Nêu tính cách của nhân vật ông Sáu. Câu 4. Xác định chủ đề và thông điệp của đoạn trích. II. Viết (4,0 điểm) Viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của đoạn trích trên. 4
5. ĐỀ 2 I. ĐỌC (6,0 điểm) Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu ở phía dưới: Anh nhớ không những con đường quê ta Thân thương từ thuở nhỏ ? Bao năm tháng đi về trên ngõ Bao hoàng hôn rậm rịch bước chân trâu Đường lập loè đom đóm bay cao Ta ghé cửa nhà nhau xin lửa Nghe hoa súng bờ ao se sẽ nở Da diết lòng hương dịu tự vườn cau... Xưa xóm nghèo mái rạ chen nhau Gồ ghề lối hẹp Hun hút bờ tre gió rét Mưa dầm lầy lội bùn trơn Bà lưng còng chống gậy bước run Còm cõi vai gầy gánh nặng Sương trắng mùa đông ngõ vắng Quét hoài không hết lá khô... Ôi những con đường hẹp ngày xưa Cùng ruộng nhỏ ao con bó luôn tầm mắt Khiến lòng người nhiều khi cũng chật... Ta dựng ngày mai rộng biển lúa vàng Bước đi dài đường phải thênh thang Vui mở với đời ta như trời rộng (Những con đường- Lưu Quang Vũ) Câu 1. - Bài thơ được viết theo thể thơ nào? - Xác định chủ thể trữ tình trong bài thơ. Câu 2. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong câu thơ “Còm cõi vai gầy gánh nặng”. Câu 3. Theo văn bản, các câu thơ sau được hiểu như thế nào? Ôi những con đường hẹp ngày xưa Cùng ruộng nhỏ ao con bó luôn tầm mắt Khiến lòng người nhiều khi cũng chật... Câu 3. Nêu cảm xúc chủ đạo của bài thơ. II. Viết (4,0 điểm) Anh/Chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) thuyết phục người khác từ bỏ thói quen đi học muộn. 5
6. ĐỀ 3 I. ĐỌC (6,0 điểm) Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu ở phía dưới: (1) Sau Tết Nguyên Đán một tháng là thời gian thích nhất ở rừng. Cây cối đều nhú lộc non. Rừng xanh ngắt vầ ẩm ướt. Thiên nhiên vừa trang trọng vừa tình cảm. Điều ấy một phần là do mưa xuân (2) Khoảng thời gian này mà đi trong rừng, chân giẫm lên lớp lá ải mục, hít thở không khí trong lọc, thỉnh thoảng lại được thót mình bởi một giọt nước trên cây rỏ xuống vai trần thì thật tuyệt thú. Tất cả những trò nhố nhăng đê tiện vấp phải hàng ngày hoàn toàn có thể rũ sạch bởi một cú nhảy của con sóc nhỏ trên cành dâu da. (3) Chính dịp đó ông Diểu đi săn. (4) Ý nghĩ đi săn nảy sinh khi thằng con học ở nước ngoài gửi về biếu ông khẩu súng hai nòng. Khẩu súng tuyệt vời, nhẹ bỗng, hệt như một thứ đồ chơi, thật nằm mơ cũng không thấy được. Ở tuổi sáu mươi, đi săn trong rừng vào một ngày xuân kể cũng đáng sống. (5) Ông Diểu thấy buồn tê tái đến tận đáy lòng. Ông nhìn cả hai con khỉ và thấy cay cay sống mũi. Hóa ra ở đời, trách nhiệm đè lên lưng mỗi sinh vật quả thật nặng nề. « Thôi tao phóng sainh cho mày ! » - Ông Diểu ngồi yên một lát rồi bỗng đứng dậy nhổ bãi nước bọt dưới chân mình. Lưỡng lự giây phút rồi ông vội vã bước đi. Hình như chỉ chờ có thế, con khỉ cái vọt ngay ra khỏi chỗ nấp, chạy vội đến con khỉ đực nằm. (6) ÔngDiểu rẽ sang một lối đi khác. Ông muốn tránh sẽ gặp người. Lối này đầy những bụi gai ngáng đường nhưng hoa tử huyết nhiều không kể xiết. Ông Diểu dừng lại sững sờ. Loài hoa từ huyền cứ ba chục năm mởi nở một lần. Người nào gặp hoa tử huyền sẽ gặp may mắn. Hoa này màu trắng, vị mặn, bé bằng đầu tăm, người ta vẫn gọi hoa này là muối của rừng. Khi rừng kết muối, đấy là điềm báo đất nước thanh bình, mùa màng phong túc. (Trích Muối của rừng, Nguyễn Huy Thiệp, Tập truyện Tình yêu, tội ác và trừng phạt, NXB Trẻ, 2012) Câu 1. Xác định ngôi kể, điểm nhìn tg đoạn trích. Câu 2. Theo anh/chị, tại sao ông Diểu lại phóng sinh con khỉ đực? Câu 3. Hình ảnh hoa tử huyền có ý nghĩa biểu tượng gì? Câu 4. Từ đoạn trích, anh/chị hãy nêu thông điệp về cách con người nên ứng xử với thiên nhiên. II. Viết (4,0 điểm) Anh/chị hãy viết bài văn thuyết phục người khác từ bỏ thói quen hút thuốc lá. ---Hết--- 6