Tài liệu ôn tập học kì I Ngữ văn 6 - Chủ đề: Rèn kĩ năng đọc hiểu văn bản thơ - Năm học 2023-2024

Nội dung text: Tài liệu ôn tập học kì I Ngữ văn 6 - Chủ đề: Rèn kĩ năng đọc hiểu văn bản thơ - Năm học 2023-2024

1. Ngày soạn Ngày dạy Lớp /3/2024 /4/2024 6D 6B RÈN KĨ NĂNG ĐỌC HIỂU VĂN BẢN THƠ I. MỤC TIÊU: 1. Về kiến thức: - Củng cố kĩ năng trả lời các câu hỏi phần đọc hiểu văn bản. - Nắm được cách viết đoạn văn biểu cảm về một bài thơ/một đoạn thơ lục bát 2. Về năng lực: a. Năng lực chung: - Năng lực tự chủ và tự học - Năng lực giao tiếp và hợp tác - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo b. Năng lực đặc thù: - Năng lực sử dụng ngôn ngữ Tiếng Việt, năng lực tìm hiểu xã hội, năng lực thưởng thức văn học. 3.Về phẩm chất: - Yêu nước: Yêu gia đình, quê hương - Nhân ái: Yêu mọi người xung quanh. - Chăm chỉ: Chịu khó học tập bộ môn. - Trách nhiệm: Có ý thức học tập môn học Chủ đề 1: Tình cảm gia đình 1. Tình phụ tử Đề 1. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới: ( PhụTử ) Bao nhiêu khổ nhọc cam go Đời cha chở nặng chuyến đò gian nan! Nhưng chưa một tiếng thở than Mong cho con khỏe, con ngoan vui rồi. Cha như biển rộng, mây trời Bao la nghĩa nặng đời đời con mang! ( Ngày của Cha, Phan Thanh Tùng, Câu 1(0,5 điểm): Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ nào? A. Ngũ ngôn B. Lục bát C. Song thất lục bát D.Thơ tự do Câu 2(0,5 điểm): Chủ đề của đoạn thơ là gì? A. Tình cảm gia đình B.Tình yêu quê hương C.Tình mẫu tử D.Tình phụ tử Câu 3(0,5 điểm): Từ “gian nan” trong câu thơ trên có nghĩa là gì? A. Gian truân. B. Gian khó. C. Gian lao. D. Gian khổ. Câu 4(0,5 điểm): Đoạn thơ trên gửi đến chúng ta thông điệp gì? A. Người cha có công lao rất lớn, luôn yêu thương, hi sinh, mong con được sống thật tốt nên người con phải biết kính trọng, yêu quý, báo đáp lại công lao của người cha. B. Người cha mong muốn con sống tốt, dành hết tình yêu thương cho đứa con của mình, ca ngợi, đề cao tình cảm bao la của người cha dành cho con. C. Người cha mong con luôn sống ngoan, vui khỏe, sẵn sàng gánh hết những khó khăn cho con, thể hiện tình yêu thương cha-con trong cuộc đời của mỗi người. D. Người cha luôn quan tâm con, luôn yêu thương và mong con sống tốt, nên người, lên án những người con bất hiếu với cha mình. 1
2. Câu 5(0,5 điểm). Theo tác giả, trong đoạn thơ, người cha “Bao nhiêu khổ nhọc cam go”, nhưng chỉ mong điều gì? Câu 6(1,5 điểm). Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong hai câu thơ sau: Cha như biển rộng mây trời Bao la nghĩa nặng đời đời con mang. Câu 7(1,0 điểm). Từ đoạn thơ trên, em em rút ra bài học gì cho bản thân. Câu 8(1.0điểm): Viết đoạn văn từ 4 - 6 dòng ghi lại cảm xúc của em về bài thơ trên? PHẦN Câu Nội dung Điểm I Câu 1 B 0,5 điểm Câu 2 D 0,5 điểm Câu 3 D 0,5 điểm Câu 4 A 0,5 điểm Câu 5 Người cha mong cho con khỏe, con ngoan 0.5 điểm Câu 6 - Biện pháp tu từ so sánh: Cha với biển rộng mây trời 1,5 điểm - Tác dụng: + Với BPTT so sánh đã tạo lên cách diễn đạt sinh động, hấp dẫn, giàu hình ảnh, tăng sức gợi hình, gợi cảm, gây ấn tương với người đọc, người nghe. + Hình ảnh so sánh nhấn mạnh và làm nổi bật vai trò, công lao quan trọng, tình yêu thương vô cùng to lớn của người cha trong cuộc đời của mỗi con người, cha hi sinh một cách thầm lặng, chịu bao vất vả gian nan chỉ mong con khỏe, con ngoan. +Qua đó thể hiện sự thấu hiểu sâu sắc những nỗi vất vả, nhọc nhằn mà cha đã phải trải qua,, đồng thời bày tỏ lòng yêu quý, kính trọng, biết ơn của nhà thơ đối với cha. Câu 7 Bài học 1,0 điểm *Bài học nhận thức - Nhận thức một cách đầy đủ những gì con có hôm nay là cha phải đánh đổi bằng những lo toan, vất vả, nhọc nhằn trong suốt cuộc đời cha. - Thấy được sự hi sinh, tình yêu thương mà cha dành cho con vô cùng to lớn không gì đánh đổi được - Hiểu được vai trò của người cha trong cuộc đời của mỗi con người. *Bài học hành động - Yêu thương , kính trọng, biết ơn đối với cha mẹ. - Phải biết nghe lời cha mẹ, phấn đấu trở thành con ngoan trò giỏi, biết yêu thương và giúp đỡ cha mẹ. - Một bài học hành động khác hợp lí . ( Nếu học sinh nêu được 1/3 bài học nhận thức và hành động đạt 0,25đ) PHẦN Câu 1 * Yêu cầu về kĩ năng: 0,25 II - Học sinh biết cách viết và trình bày cảm xúc của bản thân điểm dưới hình thức một đoạn văn ( từ 4 đến 6 dòng ) - Viết câu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi từ ngữ, ngữ pháp, chữ viết rõ. - Khuyến khích sự mới mẻ, sang tạo trong cảm nhận của HS. 2
3. *Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có thể trình bày theo nhiều 0,75 cách nhưng phải đảm bảo các ý chủ yếu dưới đây: điểm - Bài thơ trên rất hay và ý nghĩa nói về nỗi lòng của người con thương cha, nhớ lại những vất vả, lo toan của cuộc đời cha, sự hi sinh mà cha dành cho con. - Đọc bài thơ giúp em thấu hiểu sâu sắc những nỗi vất vả, nhọc nhằn mà cha đã phải trải qua, tình cảm yêu quý, kính trọng, biết ơn của nhà thơ đối với cha. - Bài thơ cũng nhấn mạnh và làm nổi bật vai trò, công lao quan trọng, to lớn của người cha trong cuộc đời của mỗi con người. - Bồi dưỡng trong em tình cảm yêu quý, kính trọng, biết ơn đối với cha. - Em sẽ luôn biết nghe lời cha mẹ, phấn đấu trở thành con ngoan trò giỏi, biết yêu thương và giúp đỡ cha mẹ.... 2. Tình mẫu tử Đề 1. Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi: “Mẹ ru khúc hát ngày xưa Qua bao nắng sớm chiều mưa vẫn còn Chân trần mẹ lội đầu non Che giông giữ tiếng cười giòn cho ai... Vì ai chân mẹ dẫm gai Vì ai tất tả vì ai dãi dầu Vì ai áo mẹ phai màu Vì ai thao thức bạc đầu vì ai?” (Trích Ca dao và mẹ - Đỗ Trung Quân) Câu 1.(0.5đ) Phương thức biểu đạt thể hiện trong đoạn thơ trên? A Tự sự B . biểu cảm. C. miêu tả. D. thuyết minh Câu 2.(0.5đ) Xác định thể thơ của đoạn thơ trên? A. Năm chữ B. Bốn chữ C. Tự do D. Lục bát Câu 3.(0.5đ) Xác định bài thơ cùng chủ đề ? A. Chuyện cổ nước mình B. Chuyện cổ tích về loài người C. Mây và sóng D. Bắt nạt Câu 4.(0.5đ) Từ “tất tả” trong đoạn thơ trên có nghĩa là gì? A. Mẹ luôn yêu thương con vô điều kiện B. Mẹ vất vả hi sinh cho con suốt cuộc đời C. Mẹ lúc nào cũng lo lắng cho con D. Mẹ là tất cả của những đứa con Câu 5.(0.5đ) Nội dung chính của đoạn thơ là gì? A. Khắc sâu những nỗi vất vả của mẹ. Đồng thời thể hiện nỗi nhớ mẹ da diết của nhà thơ khi hồi tưởng về những kỉ niệm với mẹ. B. Khắc sâu hình ảnh người mẹ. Đồng thời thể hiện nỗi nhớ mẹ da diết của nhà thơ khi hồi tưởng về những kỉ niệm với mẹ. C. Khắc sâu những nỗi vất vả của mẹ. Đồng thời thể hiện nỗi xót xa, day dứt của nhà thơ khi hồi tưởng về mẹ và lòng biết ơn mẹ. D. Khắc sâu tấm lòng yêu con của mẹ. Đồng thời thể hiện nỗi nhớ mẹ da diết của nhà thơ khi hồi tưởng về những kỉ niệm với mẹ. 3
4. Câu 6.(1.5đ) Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong bốn dòng thơ sau?. “Vì ai chân mẹ dẫm gai Vì ai tất tả vì ai dãi dầu Vì ai áo mẹ phai màu Vì ai thao thức bạc đầu vì ai?” Câu 7.(1đ) Nêu bài học cuộc sống mà em nhận được sau khi đọc đoạn văn ? Câu 8 (1,0) Từ đoạn thơ hãy viết một đoạn văn ( từ 4-6 dòng) nêu cảm xúc của em . Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 5,0 1 B 0,5 2 D 0,5 3 C 0,5 4 B 0,5 5 C 0,5 6 - HS chỉ ra được biện pháp tu từ điệp ngữ: “Vì ai” . 0,5 - Tác dụng: +làm cho câu thơ trở lên sinh động hấp dẫn, tạo nhịp điệu ,cuốn hút 1,0 người đọc người nghe + Khẳng định, nhấn mạnh và ca ngợi công lao to lớn, sự hi sinh tần tảo lặng thầm mà cao cả của mẹ đối với con. + Qua đó thể hiện lòng biết ơn , sự kính trọng và nỗi xót xa của người con trước sự hi sinh vất vả thầm lặng của người mẹ . 7 HS có thể diễn đạt theo nhiều cách khác nhau nhưng về cơ bản cần 1,0 nêu được nội dung sau: * Bài học nhận thức: - Hiểu được những nỗi vất vả mà mẹ phải trải qua. - Hiểu được công ơn trời biển của mẹ với con cái - Nhận thức được trách nhiệm của phận làm con với cha mẹ * Bài học hành động - Yêu thương, kính trọng, biết ơn mẹ nhiều hơn. - Rèn luyện cho mình có tình yêu thương mẹ ngay từ những việc làm nhỏ nhất như: Biết giúp đỡ mẹ những công việc trong gia đình: quét nhà, nấu cơm, thu dọn nhà cửa - Chăm sóc , phụng dưỡng ông bà cha mẹ.. - Học tập tiến bộ, rèn luyện đạo đức, sức khoẻ để mẹ vui lòng Đề 2 . Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu: MẸ Con về thăm mẹ chiều mưa, Mới hay nhà dột gió lùa bốn bên. Giọt mưa sợi thẳng, sợi xiên. Cứ nhằm vào mẹ những đêm trắng trời. Con đi đánh giặc một đời, Mà không che nổi một nơi mẹ nằm. (Tô Hoàn) Câu 1: Xác định thể thơ và phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong bài thơ Câu 2: Các hình ảnh “nhà dột”, “gió lùa bốn bên”, “những đêm trắng trời” diễn tả điều gì?) Câu 3: Hai câu cuối thể hiện nỗi niềm gì của người con? (2,0 điểm) 4
5. Câu 4: Bài thơ muốn gửi đến người đọc thông điệp gì? (2,0 điểm) Câu 5 . (4,0 điểm) Viết một đoạn trình bày cảm nhận của em (khoảng 150 chữ) về đoạn thơ trên HƯỚNG DẪN Phần NỘI DUNG Điểm I 1. Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong bài thơ là: biểu cảm 1,0 - Thể thơ: lục bát 2. Các hình ảnh “nhà dột”, “gió lùa bốn bên”, “những đêm trắng trời” 1,0 diễn tả cuộc sống gian lao, vất vả, khó nhọc của người mẹ. 3. Nỗi niềm của người con được thể hiện ở hai câu cuối đó là: 2,0 - Tình yêu vô bờ bến của người con dành cho mẹ. - Nỗi xót xa, day dứt, ân hận đậm chất nhân văn về tình đời, tình người. 4. Học sinh có thể đưa ra quan điểm cá nhân của mình từ đó đưa ra 2,0 luận điểm để bảo vệ cho quan điểm riêng đó. Có thể dựa vào những gợi ý dưới đây - Sự mất mát, nỗi đau của người mẹ thời hậu chiến. - Thái độ, lòng biết ơn đối với sự hi sinh cao cả của người mẹ. - Cần đem lại hạnh phúc, ấm no cho con người khi đất nước độc lập. II Câu 1 4,0 . Đảm bảo hình thức đoạn văn nghị luận xã hội. Có thể viết đoạn văn như sau: a. Mở đoạn : Giới thiệu vấn đề - Dẫn dắt vào bài bằng các tình cảm cao quý trong cuộc sống của mỗi người: tình cảm gia đình, tình anh em, tình cảm bạn bè, tình yêu quê hương, đất nước - Nhấn mạnh tình mẫu tử là tình cảm có vị trí đặc biệt quan trọng b. Thân đoạn : -Theo nghĩa của từ thì “mẫu” là mẹ, “tử” có nghĩa là con, theo nguyên nghĩa thì “mẫu tử” có nghĩa là mẹ con. Nhưng thông thường người ta nói đến tình mẫu tử là nói đến tình cảm yêu thương, che chở, bảo vệ của người mẹ dành cho con. - Tình mẫu tử là tình cảm có vị trí đặc biệt và thiêng liêng trong lòng mỗi người bởi: Đó là tình cảm đầu tiên mà mỗi người sinh ra đều cảm nhận được và sẽ gắn bó với nó trong suốt cuộc đời: từ khi mẹ mang nặng đẻ đau, nâng đỡ con khi chập chững vào đời, sánh bước cùng con qua từng nấc thang của cuộc đời. Cuộc đời của người con cũng chính là cuốn nhật ký của người mẹ. - Là tình cảm mang tính cao cả: mẹ, là người bao dung ta trong mọi hoàn cảnh, là nơi cho ta nương tựa mỗi lần vấp ngã, là nơi để ta gửi gắm những điều thầm kín, là nguồn động lực giúp ta vững vàng trong giông tố. Tình mẫu tử cũng là tình cảm tự nhiên và mang tính trách nhiệm (lấy dẫn chứng thực tế) Tình mẫu tử có cội rễ sâu xa từ lòng nhân ái – truyền thống đạo lí của dân tộc ta hàng nghìn đời nay (dẫn chứng) 5
6. - Nếu được sống trong tình mẫu tử thì con người ta sẽ vô cùng hạnh phúc, còn nếu thiếu thốn tình mẫu tử thì sẽ là người chịu thiệt thòi và bất hạnh (dẫn chứng). - Tình mẫu tử có thể soi sáng con đường cho mỗi người, giúp con người thức tỉnh khi lầm đường lạc lối, sống tốt hơn và sống có trách nhiệm hơn. - Phê phán những hành động đi ngược lại với đạo lí: mẹ bỏ rơi con hay con đối xử không tốt với mẹ, bỏ mặc mẹ - Tình mẫu tử là tình cảm vô cùng bao la, rộng lớn và vĩ đại, mẹ là người đã suốt đời hi sinh vì con. Chính vì thế con cái cần biết trân trọng những tình cảm đó và phải sống làm sao để xứng đáng với tình cảm đó. - Không ngừng nỗ lực học tập, tu dưỡng đạo đức, trở thành con người có ích cho xã hội để đền đáp lại những tình cảm cao cả mà mẹ dành cho ta. Bởi điều mà mỗi người mẹ mong muốn chỉ là con mình khôn lớn nên người. - Không được có những hành động trái với đạo làm con như vô lễ, bất kính với mẹ, đối xử không tốt với mẹ, hay hơn cả là sử dụng bạo lực, bỏ rơi mẹ của mình. Đây như một tội ác không thể tha thứ được. c. Kết đoạn: Kết thúc vấn đề: Tình mẫu tử là thứ tình cảm thiêng liêng, cao quý nhất đối với mỗi người. Cần trân trọng tình cảm ấy, sống làm sao cho thật xứng đáng với công ơn sinh thành và dưỡng dục của cha mẹ. Như lời Phật răn dạy “Ai còn mẹ xin đừng làm mẹ khóc – đừng để buồn lên mắt mẹ nghe không”. Đề 3. Đọc bài thơ sau và thực hiện yêu cầu bên dưới: MẸ Lặng rồi cả tiếng con ve Con ve cũng mệt vì hè nắng oi. Nhà em vẫn tiếng ạ ời, Kẽo cà tiếng võng mẹ ngồi mẹ ru. Lời ru có gió mùa thu Bàn tay mẹ quạt mẹ đưa gió về. Những ngôi sao thức ngoài kia Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con Đêm nay con ngủ giấc tròn, Mẹ là ngọn gió của con suốt đời” (Trần Quốc Minh) Câu 1. (0.5 điểm). Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên? A. Tự sự C. Biểu cảm B. Miêu tả D. Thuyết minh Câu 2. (0,5 điểm). Bài thơ chứa đoạn trích thơ trên được viết theo thể thơ nào ? A. Bốn chữ C. Lục bát B. Năm chữ D. Tự do Câu 3.(0,5 điểm) Em hiểu nghĩa của từ ”giấc tròn” trong câu thơ: Đêm nay con ngủ giấc tròn như thế nào? A. Người con chưa ngủ B. Người con chuẩn bị vào giấc ngủ C. Người con ngủ chập chờn 6
7. D. Người con ngủ rất say Câu 4(0,5 điểm) Đối tượng biểu cảm trong bài thơ trên là ai? A.Tác giả B.Người con C.Mẹ D.Con ve Câu 5(0,5 điểm) Nêu nội dung của bài thơ? Câu 6(1,5 điểm) Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong hai câu thơ sau: Đêm nay con ngủ giấc tròn, Mẹ là ngọn gió của con suốt đời trên. Câu 7(1 điểm ). Từ đoạn ngữ liệu trên em rút ra cho mình bài học gì trong cuộc sống? Câu 8 .(1 điểm) Viết đoạn văn ngắn từ 4 đến 6 câu nêu cảm nhận của em sau khi đọc xong bài thơ trên. 7
8. Phần I Đọc - hiểu Điểm Câu 1 C 0,5đ Câu 2 C 0,5đ Câu 3 D 0,5đ Câu 4 C 0,5đ Câu 5 * Nội dung chính: 0,25đ -Bài thơ khắc họa hình ảnh người mẹ vất vả, tảo tần hy sinh, giầu tình yêu thương con. 0,25đ - Qua đó thể hiện lòng biết ơn của con với mẹ Câu 6 * Biện pháp tu từ so sánh: Mẹ là ngọn gió 0,5đ * Tác dụng: 1,0đ - Biện pháp tu từ so sánh tạo cách diễn đạt hay, hấp dẫn, giầu hình ảnh, tăng sức gợi hình gợi cảm gây ấn tượng với người đọc người nghe. - Nhấn mạnh và làm nổi bật tình yêu thương con tha thiết của mẹ. - Thể hiện thái độ yêu quý, kính trọng, biết ơn của tác giả đối với mẹ. Câu 7 Bài học rút ra: 1.0đ - Nhận thấy được nỗi vất vả, sự hi sinh thầm lặng, tình yêu thương con tha thiết của mẹ. - Biết yêu thương, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo với mẹ. - Biết rèn luyện cho mình tình yêu thương hiếu thảo với mẹ ngay từ những việc làm nhỏ nhất : nghe lời cha mẹ, chăm ngoan, chăm chỉ học tập, làm việc giúp cha mẹ - Ca ngợi những người biết yêu quý kính trọng, hiếu thảo với mẹ, lên án phê phán những người con bất hiếu còn làm mẹ phải buồn lòng. Phần II Tự luận Câu 1 Viết đoạn văn 1. Hình thức, kĩ năng: 0,25đ - Trình bày sạch sẽ, tránh mắc lỗi chính tả, ngữ pháp, dùng từ, đặt câu, gạch xóa, đảm bảo bố cục đoạn văn - Đúng thể loại văn biểu cảm, logic chặt chẽ 2. Nội dung: - Giới thiệu bài thơ và nêu cảm xúc chung về bài thơ. 0,75đ - Chỉ ra những nét nghệ thuật đặc sắc của bài thơ: Thể thơ lục bát, giọng thơ trìu mến thiết tha, các hình ảnh so sánh, nhân hóa.. - Khái quát nội dung của bài thơ: Khắc họa hình ảnh người mẹ vất vả, hy sinh giầu tình yêu thương con. - Liên hệ bản thân, về mẹ của mình, bài học rút ra . Câu 2. Tạo lập văn bản 1. Hình - Bài viết có bố cục rõ ràng, trình bày sạch sẽ khoa học, không mắc 0,5đ thức, kĩ lỗi chính tả, diễn đạt lưu loát năng - Sử dụng ngôi kể thứ nhất, lựa chọn thứ tự kể hợp lí. - Biết sử dụng yếu tố miêu tả, bộc lộ cảm xúc linh hoạt khi kể qua từng tình huống. 8
9. - Biết lựa chọn trải nghiệm để kể và gửi gắm bài học qua trải nghiệm. Đề 3. . Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi bên dưới TÓC CỦA MẸ TÔI (Phan Thị Thanh Nhàn) Mẹ tôi hong tóc buổi chiều Quay quay bụi nước bay theo gió đồng Tóc dài mẹ xõa sau lưng Bao nhiêu sợi bạc chen cùng sợi đen. Tóc sâu của mẹ tôi tìm Ngón tay lần giữa ấm mềm yêu thương Bao nhiêu sợi bạc màu sương Bấy nhiêu lần mẹ lo buồn vì tôi. Con ngoan rồi đấy mẹ ơi Ước gì tóc mẹ bạc rồi lại xanh. (Con muốn mặc áo đỏ đi chơi, NXB Kim Đồng, Hà Nội, 2016) Câu 1. Phương thức biểu đạt chính trong bài thơ trên là: A. Tự sự B. Miêu tả C. Biểu cảm D. Nghị luận Câu 2. Biện pháp nghệ thuật nổi bật trong những câu thơ in đậm trên là: A. Điệp từ B. Nhân hóa C. So sánh D. Điệp ngữ Câu 3. Ở khổ 2, người con thể hiện tình cảm gì với mẹ? A. Biết ơn, kính trọng mẹ B. Thương mẹ vì mẹ tảo tần, vất vả C. Lo lắng, sợ hãi khi thấy mẹ đã già D. Quan tâm, thấu hiểu và cảm thấy có lỗi với mẹ Câu 4. Người con ước điều gì qua dòng thơ “Ước gì tóc mẹ bạc rồi lại xanh”? A. Người mẹ xinh đẹp hơn B. Người mẹ khoẻ mạnh hơn C. Người mẹ trẻ lại D. Người mẹ không vất vả nữa Câu 5. Chỉ ra một từ láy có trong bài thơ trên. Câu 6. Người con bộc lộ những cảm xúc, suy nghĩ gì trong bài thơ? Câu 7. Bài thơ khơi gợi trong em những cảm xúc, suy nghĩ gì về người mẹ của mình? Em mong muốn làm điều gì cho mẹ? Câu 8. Viết một đoạn văn (từ 4 đến 6 dòng) nêu cảm xúc của em sau khi đọc xong bài thơ trên. ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ KSCL HỌC KÌ I MÔN: NGỮ VĂN 6 Năm học 2023 - 2024 Phần I ĐỌC HIỂU (5 điểm) Câu Nội dung, kỹ năng cần đạt Biểu điểm 1 C 0.5 2 C 0.5 3 D 0.5 4 C 0.5 5 - Học sinh chỉ ra được từ láy: quay quay. 0.5 9
10. - HS nêu được những cảm xúc, suy nghĩ của người con. Dưới đây là những gợi ý: - Người con cảm thấy buồn bã, xót xa khi thấy mẹ đã già; 6 - Thấy ân hận vì mình đã để mẹ phải lo buồn nhiều; 1.5 - Ước mong mẹ trẻ lại để được ở mãi bên mẹ và sẽ vâng lời mẹ để mẹ vui lòng. HS tự nêu những cảm xúc, suy nghĩ gì về người mẹ của mình sau khi 1.0 đọc bài thơ và điều mà mình mong muốn làm cho mẹ. - Yêu thương mẹ nhiều hơn. - Biết ơn mẹ. 7 - Mong mẹ luôn khỏe mạnh, vui vẻ - Chăm sóc, phụng dưỡng mẹ - Ngoan ngoãn, vâng lời dạy bảo của mẹ. - Học tập, rèn luyện tốt để mẹ vui - Một ý khác nếu hợp lý. II PHẦN II. LÀM VĂN - Hình thức: Dung lượng từ 4 đến 6 dòng, chữ viết sạch đẹp, không 0.25 mắc lỗi chính tả - HS nêu được những cảm xúc (suy nghĩ) riêng của bản thân từ nội dung đoạn thơ trên gợi ra, dưới đây là những gợi ý: + Những cảm xúc suy nghĩ về hình ảnh mái tóc người mẹ. + Những cảm xúc suy nghĩ về tâm trạng, nỗi lòng người con. 0.5 + Một cảm xúc suy nghĩ khác hợp lý. 1 => HS cứ trình bày được những cảm xúc, suy nghĩ đúng, hợp lý cho 0.5 điểm * Chú ý, cảm xúc của học sinh phải được thể hiện qua các từ như xúc động, xót xa, thương yêu, kính trọng, biết ơn,...; cảm xúc của HS luôn gắn liền với suy nghĩ và đối tượng biểu cảm. * Các mức điểm: 0.5, 0.25 điểm - Thể hiện được những cảm xúc riêng của bản thân hợp lý 0.25 Cho tổng điểm của câu 1 theo các mức: 0.25, 0.5, 0.75, 1.0 ĐỀ 4. Đoc hiểu (5,0 điểm) Đọc bài thơ sau : MẸ VẮNG NHÀ NGÀY BÃO Mấy ngày mẹ về quê Nhưng chị vẫn hái lá Là mấy ngày bão nổi Cho thỏ mẹ, thỏ con Con đường mẹ đi về Em thì chăm đàn ngan Cơn mưa dài chặn lối Sớm lại chiều no bữa Hai chiếc giường ướt một Bố đội nón đi chợ Ba bố con nằm chung Mua cá về nấu chua.... Vẫn thấy trống phía trong Thế rồi cơn bão qua Nằm ấm mà thao thức. Bầu trời xanh trở lại Nghĩ giờ này ở quê Mẹ về như nắng mới Mẹ cũng không ngủ được Sáng ấm cả gian nhà. Thương bố con vụng về 10
11. Củi mùn thì lại ướt (Tác giả: Đặng Hiển) Trả lời các câu hỏi sau : Câu 1.(0,5đ) Bài thơ trên thuộc thể thơ nào? A. Lục bát B. Thơ 4 chữ C. Thơ năm chữ D. Thơ tự do. Câu 2. (0,5đ) Bài thơ viết về chủ đề gì? A. Tình cảm quê hương, đất nước. B Tình bạn C. Tình thầy trò. D. . Tình cảm gia đình Câu 3. (0,5đ)Từ “thao thức” là từ gì ? A. Từ ghép. B.. Từ láy. C. Từ phức D. Từ đơn. Câu 4. (0,5đ) Tâm trạng “ Nằm ấm mà thao thức “ là vì điều gì ? A. Thương mẹ không ngủ được B. Thương mẹ vì không ở nhà C. Do mưa ướt. D. Vắng mẹ không có ai làm việc nhà Câu 5. (0,5đ) Em hiểu thế nào là vần chân ? lấy một ví dụ một cặp vần trong bài thơ Mẹ vắng nhà ngày bão để minh hoạ ( gạch chân các tiếng có vần ) Câu 6. (1,5đ) Tìm biện pháp tu từ và nêu tác dụng của phép tu từ đó trong 2 câu thơ sau ? Mẹ về như nắng mới Sáng ấm cả gian nhà. Câu 7. (1đ) Từ tình huống trong bài thơ hãy rút ra bài học của em khi mẹ vắng nhà ? II/ Phần tự luận Câu 1. (1đ) Viết đoạn văn khoảng 4-6 dòng nêu cảm xúc của em về bài thơ trên ? Câu 2. (4đ) Trải nghiệm là hành trang không thể thiếu trong cuộc sống của mỗi người,nó cho ta bài học để ta khôn lớn thêm.Em hãy kể lại một trải nghiệm đáng nhớ của bản thân em. D. ĐÁP ÁN BIỂU ĐIỂM Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 5,0 1 C 0,5 2 D 0,5 3 B 0,5 4 A 0,5 5 Vần chân là: 0,5 Vần ở tiếng cuối các dòng thơ: 0,25 Mấy ngày mẹ về quê 0,25 Là mấy ngày bão nổi Con đường mẹ đi về 6 HS nêu cảm nhận của mình, đảm bảo các ý sau: 1,5 - gọi tên phép tu từ : so sánh ; Như 0,25 làm tăng tính sinh động gợi cảm 0,25 - Nổi bật vai trò của mẹ như ánh nắng với vạn vật ,đem lại sự sống, 0,75 ánh sáng rực rỡ,sự tươi mới sáng sủa ấm áp sinh khí sức sống cho GĐ - Thể hiện sự yêu mến ca ngợi tự hào về mẹ 0,25 11
12. 7 *HS tự bộ lộ suy nghĩ, cảm nhận của mình, đảm bảo các ý sau: Nhận thức : Mẹ đi vắng, bản thân phải biết giúp đỡ việc nhà,để gia 1.0 đình vẫn trôi chảy mọi việc. Tình cảm : yêu thương đoàn kết các thành viên GĐ 0,25 Hành động: Chia sẻ việc nhà, động viên nhau, không ỷ lại. Phê phán những người con lười, chờ mẹ về, trốn tránh việc 0,75 II 1 VIẾT 5,0 Đoạn văn : 1.0 Hình thức đoạn văn, số câu không quá ít,nhiều hơn chuẩn đề. 0,25 Giới thiệu tên bài thơ, tác giả,ấn tượng chung Cảm nhận nét nghệ thuật: thể thơ, giọng điệu, vần, nhịp, phép tu từ 0,75 Cảm nhận về nội dung, ý nghĩa bài thơ Bài học, cảm xúc về bài thơ 2 a. Đảm bảo cấu trúc bài văn tự sự 0,25 b. Xác định đúng yêu cầu của đề. 0,25 Kể về một trải nghiệm d. Chính tả, ngữ pháp 0,25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt. e. Sáng tạo: Bố cục mạch lạc, lời kể sinh động, sáng tạo.tả, biểu cảm. 0,5 Đặt tiêu đề hợp lí, ý nghĩa, gây hứng thú 0,25 12