Đề thi chọn học sinh giỏi cấp Huyện Ngữ văn 9 - Năm học 2024-2025 (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi chọn học sinh giỏi cấp Huyện Ngữ văn 9 - Năm học 2024-2025 (Có đáp án)

1. MÃ KÍ HIỆU ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN [ ***] LỚP 9 – Năm học 2024 – 2025 MÔN: NGỮ VĂN Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề) (Đề thi gồm 04 câu, 02 trang) I. PHẦN ĐỌC HIỂU (2.0 điểm) Đọc văn bản sau: Cây xấu hổ (Anh Ngọc) Bờ đường 9 có lùm cây xấu hổ Chiến sĩ đi qua ai cũng mỉm cười Giữa một vùng lửa cháy bom rơi Tất cả lộ nguyên hình trần trụi Cây xấu hổ với màu xanh bối rối Tự giấu mình trong lá khép lim dim Chiến sĩ qua đây ai cũng bước rất êm Khi bất chợt thoảng một bàn chân lạ Cây vội vã nhắm nghìn con mắt lá Nhựa dồn lên cành khẽ ngả như chào Người ra rồi bóng dáng cứ theo sau Anh lính trẻ bỗng quay đầu tủm tỉm Cây đã hé những mắt tròn chúm chím Đang thập thò nghịch ngợm nhìn theo Phút lạ lùng trời đất trong veo Anh nghe có tiếng reo thầm gặp gỡ Nhiều dáng điệu thoáng qua trong trí nhớ Rất thân quen mà chẳng gọi nên lời Giữa một vùng lửa cháy bom rơi Cây hiện lên như một niềm ấp ủ Anh lính trẻ hái một cành xấu hổ Ướp vào trong trang sổ của mình Và chuyện này chỉ cây biết với anh. 31/5/1972 (Giải nhì trong cuộc thi thơ của tuần báo Văn nghệ năm 1972 - 1973)
2. * Chú thích: Anh Ngọc tên khai sinh là Nguyễn Đức Ngọc, sinh năm 1943, quê ở Nghệ An, là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam năm 1980. Ông từng là phóng viên, biên tập viên Báo Quân đội nhân dân, là là biên tập viên và cán bộ sáng tác của Tạp chí Văn nghệ quân đội. Thơ ông hồn hậu, tinh tế ,giàu chất suy tư. Thực hiện yêu cầu: Câu 1 (1.0 điểm). Phân tích hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ nhân hoá được sử dụng trong những dòng thơ sau: Cây vội vã nhắm nghìn con mắt Nhựa dồn lên cành khẽ ngả như chào. Câu 2 (1.0 điểm). Thông điệp nào trong văn bản có ý nghĩa nhất đối với em? Vì sao? II. PHẦN VIẾT (8.0 điểm) Câu 1 (3.0 điểm). Từ bài thơ “Cây xấu hổ” của tác giả Anh Ngọc, em hãy viết bài nghị luận với chủ đề: Ý chí, bản lĩnh của con người trong hoàn cảnh gian khổ khó khăn Câu 2 (5.0 điểm). "Thơ là sự thể hiện con người và thời đại một cách cao đẹp” (Sóng Hồng). Viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên qua việc phân tích bài thơ “Cây xấu hổ” của Anh Ngọc. .Hết .....
3. MÃ KÍ HIỆU HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI [*****] Lớp 9 – Năm học 2024 – 2025 MÔN: NGỮ VĂN (Hướng dẫn chấm gồm 03 trang) PHẦN ĐỌC HIỂU (2.0 điểm) Câu Nội dung cần đạt Điểm - Biện pháp nhân hóa: vội vã nhắm nghìn con mắt, khẽ ngả như chào 1.0 - Tác dụng: + Câu thơ giàu hình ảnh, sinh động 1 + Gợi ra vẻ đẹp bối rối, trong sáng, e thẹn, như mang hồn người của loài hoa. + Thể hiện sự tinh tế, nhạy cảm trong tâm hồn của người lính Nêu được một thông điệp mà HS thấy có ý nghĩa nhất đối với bản thân (có 1.0 thể là: Giá trị của tình cảm, sự sống và những điều tốt đẹp trong cuộc sống; 2 Tìm kiếm vẻ đẹp trong những điều bình dị cho dù ởhoàn cảnh khó khăn nhất ) - Lí giải một cách hợp lí và thuyết phục. PHẦN VIẾT (8.0 điểm) 1 Viết bài văn nghị luận với chủ đề: Ý chí, bản lĩnh của con người trong hoàn 3.0 cảnh gian khổ khó khăn. a.Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn (khoảng 0.25 200 chữ) b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Ý chí, bản lĩnh của con người 0.25 c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ yêu cầu của đề bài, sau 1.0 đây là một số gợi ý: * Giải thích: Ý chí, nghị lực là sự dũng cảm, sẵn sàng đối đầu với khó khăn, gian khổ, thách thức. Đó là sự kiên cường, bền bỉ, mạnh mẽ vượt lên hoàn cảnh, * Bàn luận vấn đề: - Giúp con người đối mặt với khó khăn, thách thức dễ dàng hơn và có khả năng vượt qua mọi trở ngại. - Giúp tạo niềm tin vào bản thân, sự lạc quan để theo đuổi mục tiêu và lí tưởng của cuộc sống * Bài học nhận thức, hành động: - Cần rèn luyện bản thân, biết vượt qua khó khăn trong cuộc sống. Chấp nhận khó khăn và thử thách như một cơ hội để phát triển. - Phê phán những người nản chí khi gặp khó khăn, dễ dàng buông xuôi. Những người có điều kiện đầy đủ mà không chịu học tập, buông thả, không nghĩ đến tương lai (* Lưu ý: Học sinh có cách diễn đạt khác nhưng đảm bảo đúng bản chất vấn đề vẫn cho điểm tối đa) d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau: 1.0
4. - Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận. - Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng. đ. Diễn đạt: Đảm bảo chuẩn chính tả, đảm bảo tính liên kết văn bản 0.25 e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện sự am hiểu sâu sắc vấn đề 0.25 nghị luận 2 "Thơ là sự thể hiện con người và thời đại một cách cao đẹp” (Sóng Hồng). 5.0 Viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên qua việc phân tích bài thơ “Cây xấu hổ” của Anh Ngọc. a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận văn học 0.25 b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: "Thơ là sự thể hiện con người và 0.25 thời đại một cách cao đẹp” qua việc phân tích bài thơ “Cây xấu hổ” của Anh Ngọc. c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề của bài viết 2.0 - Xác định được các ý của bài viết - Sắp xếp được các ý hợp lí theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể theo hướng sau: * Giải thích: - Thơ: thể loại văn học bộc lộ cảm xúc, tình cảm. - Thể hiện con người và thời đại một cách cao đẹp: Thơ ca cũng như những tác phẩm văn học khác đều bắt nguồn từ cuộc sống, lấy chất liệu từ hiện thực, phản ánh con người và cuộc sống qua lăng kính chủ quan của nhà thơ, nhà văn. * Bàn luận: - Thơ được kết tinh bởi những rung động và tâm hồn nhạy cảm của nhà thơ với thế giới xung quanh. Thơ gắn bó sâu sắc với con người và cuộc sống. Thơ ca đã đi cùng lịch sử phát triển của nhân loại - Ý kiến của Sóng Hồng bàn về mối quan hệ giữa thơ ca và con người, thời đại, về sự gắn bó không tách rời giữa con người và thời đại trong hình tượng thơ * Phân tích bài thơ “Cây xấu hổ” của Anh Ngọc để chứng minh ý kiến: - Hình ảnh con người cao đẹp: Hình ảnh người lính hiện lên với vẻ đẹp phẩm chất, tâm hồn: + Dũng cảm, can trường, sẵn sàng dấn thân vào chiến trường khốc liệt, chiến đấu vì Tổ quốc. + Tâm hồn tinh tế, nhạy cảm + Yêu thiên nhiên, yêu cái đẹp =>Vẻ đẹp của lý tưởng và tâm hồn tạo nên tượng đài về người lính vừa gần gũi, thân thuộc vừa cao cả, lớn lao. - Thời đại cao đẹp: Cuộc kháng chiến chống Mỹ oanh liệt của dân tộc. + “Bờ đường 9” – không gian chiến trường đầy lửa cháy bom rơi, nơi có những người lính trẻ đang hành quân, chiến đấu. + Thời đại đã sản sinh những con người anh hùng, dám dấn thân vào bom đạn chiến trường, chiến đấu, hi sinh vì độc lập dân tộc.
5. - Con người và thời đại trong bài thơ được thể hiện cao đẹp qua những yếu tố hình thức nghệ thuật đặc sắc: + Thể thơ tự do đan xen yếu tố miêu tả, tự sự thích hợp cho việc kể chuyện và bộc lộ cảm xúc. + Hình ảnh thơ đẹp + Ngôn ngữ thơ tự nhiên, giản dị + Giọng điệu biến hóa, khi tâm tình, khi tinh nghịch, + Biện pháp nhân hóa sử dụng nhiều lần. * Khẳng định ý kiến và giá trị của bài thơ d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau: 2.0 - Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận. - Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng. e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề 0.5 nghị luận, biết vận dụng lí luận văn học trong quá trình phân tích, nhận xét; biết liên hệ với các tác phẩm khác để làm nổi bật vấn đề nghị luận. Lưu ý: GV cần tôn trọng ý kiến, sự sáng tạo, quan điểm riêng của HS khi các ý kiến đó phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.