Đề khảo sát chất lượng môn Ngữ văn 9 năm học 2024-2025 (Có đáp án) - Trường THCS Đằng Hải

Nội dung text: Đề khảo sát chất lượng môn Ngữ văn 9 năm học 2024-2025 (Có đáp án) - Trường THCS Đằng Hải

1. ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG MÔN NGỮ VĂN 9 NĂM HỌC: 2024-2025 ( LẦN 1) Thời gian: 120’ ( không kể thời gian phát đề) * Lưu ý: Đề gồm có 02 trang, HS làm bài vào tờ giấy thi. I. PHẦN I. ĐỌC- HIỂU (4,0 điểm). Đọc đoạn văn bản sau vàn thực hiện các yêu cầu: (1) Một lời xin lỗi là biện pháp hữu hiệu ..., nhưng việc xin lỗi đòi hỏi dũng khí rất lớn. Với bạn bè đã khó, với phụ huynh còn khó hơn. Bạn Lena, 17 tuổi, kể lại: "Kinh nghiệm cho em biết một câu xin lỗi có ý nghĩa quan trọng nhự thế nào đối với ba mẹ em. Dường như họ sẵn sàng tha thứ cho mọi lỗi lầm của em nếu em nhận lỗi và xin lỗi, nhưng việc đó không hề dễ chút nào. Một lần, mẹ đã gọi em ra nói chuyện về một điều em từng làm mà mẹ không đồng ý. Em không hề thừa nhận lỗi lầm của mình mà còn cáu gắt như thể ba mẹ đã sai và đóng sập cửa phòng lại ngay trước mặt bà. Cửa vừa đóng lại, em liền cảm thấy khó chịu trong lòng. Em nhận ra có lẽ mình vốn đã biết mình sai từ đầu rồi, và cách hành xử của mình thật thô lỗ. Em tự hỏi mình nên ở lì trong phòng và hi vọng mọi thứ tự trôi đi hay nên đi xin lỗi mẹ. Em suy nghĩ khoảng hai phút rồi chọn điều khó hơn. Em tới phòng mẹ, ôm chầm lấy bà và nói cho bà biết em đã ân hận thế nào. Đó là điều tốt nhất em có thể làm. Ngay sau đó, mọi chuyện được hóa giải như chưa từng xảy ra khiến em cảm thấy nhàng và thanh thản để có thể tập trung vào việc khác". (2) Đừng để cái tôi quá lớn hay sự thiếu can đảm ngăn bạn xin lỗi những người từng thất vọng vì bạn. Xin lỗi không đáng sợ như bạn nghĩ, và bạn sẽ cảm thấy rất tuyệt vời khi làm được điều đó. Khi bạn gây lỗi lầm với người khác, họ sẽ giương vũ khí lên để phòng thủ trước bạn trong tương lai, nhưng khi bạn nói được lời xin lỗi, họ sẽ thả vũ khi xuống và không muốn đấu đá với bạn nữa. Đã là con người, ta sẽ luôn phạm lỗi, vậy nên tôi nghĩ thói quen biết xin lỗi cũng là thói quen rất hữu ích. (Trích 7 thói quen của bạn trẻ thành đạt, Sean Covey, NXB tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh, trang180,181) Câu 1 (0,5 điểm). Xác định luận đề của văn bản trên? Câu 2 (0,5 điểm). Câu văn "Với bạn bè đã khó, với phụ huynh còn khó hơn" là câu nêu luận điểm hay lí lẽ? Câu 3 (1,0 điểm). Bằng chứng được sử dụng ở đoạn (1) có vai trò gì trong việc thể hiện luận đề ? Câu 4 (1,0 điểm). Em hiểu câu văn: “Đừng để cái tôi quá lớn hay sự thiếu can đảm ngăn bạn xin lỗi những người từng thất vọng vì bạn” có ý nghĩa như thế nào ? Câu 5 (1,0 điểm). Em rút ra được những bài học gì từ đoạn văn bản trên? II. PHẦN VIẾT (6,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm). Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) ghi lại cảm nghĩ của em về bài thơ : MẸ
2. Con nhớ ngày xưa mẹ hát: Khi con thành đóa hoa thơm “Hoa sen lặng lẽ dưới đầm Đời mẹ lắt lay chiếc bóng Hương hoa dịu dàng bát ngát Con đi chân trời gió lộng Thơm tho không gian, thời gian” Mẹ về nắng quái chiều hôm Mẹ nghèo như đóa hoa sen Sen đã tàn sau mùa hạ Tháng năm âm thầm lặng lẽ Mẹ cũng lìa xa cõi đời, Giọt máu hòa theo dòng lệ Sen tàn rồi sen lại nở Hương đời mẹ ướp cho con Mẹ thành ngôi sao trên trời. (Dẫn theo Nhà văn và tác phẩm trong nhà trường, Viễn Phương, Thanh Hải, Nguyễn Khoa Điềm, NXB Giáo dục Việt Nam, 1999, trang 37) Chú thích: Viễn Phương, sinh năm 1928, mất năm 2005, quê ở An Giang. Ông là nhà thơ gắn bó với cuộc sống chiến đấu của bà con quê hương trong suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ. Bài thơ Mẹ mang đến cho người đọc những hình ảnh và cảm nhận sâu sắc về tình mẹ vì sự hy sinh vô điều kiện của mẹ dành cho con. Câu 2 (4,0 điểm). Là học sinh, em nghĩ làm thế nào để rèn luyện được sự tự tin cho bản thân. Hãy viết bài văn nghị luận xã hội trình bày suy nghĩ của em về vấn đề cần giải quyết trên. ==========HẾT============= UBND QUẬN HẢI AN HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ KSCL ĐẦU NĂM TRƯỜNG THCS ĐẰNG HẢI MÔN: NGỮ VĂN 9 Năm học: 2024- 2025 Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 4,0 1 Luận đề của văn bản trên là: Bàn luận về lời xin lỗi trong cuộc sống 0,5 Câu văn "Với bạn bè đã khó, với phụ huynh còn khó hơn" là câu 2 0,5 nêu lí lẽ. Bằng chứng được sử dụng ở đoạn (1) có vai trò: - Làm sáng tỏ luận điểm: Một lời xin lỗi là biện pháp hữu hiệu ..., 0,25 3 nhưng việc xin lỗi đòi hỏi dũng khí rất lớn. Các bằng chứng đó khẳng định nói lời xin lỗi là cần thiết, hãy tự tin để nói lời xin lỗi khi mắc lỗi sẽ thấy thoải mái, dễ chịu... 0,75
3. - Giúp cho cách lập luận chặt chẽ, logic, vấn đề đưa ra giàu sức thuyết phục người đọc, người nghe. - Ý nghĩa câu văn: + Hãy biết vượt qua cái tôi và nỗi sợ hãi của bản thân, tự tin nói lời xin lỗi khi mắc lỗi để nhận được tình cảm, sự tôn trọng và giữ gìn 4 mối quan hệ tốt đẹp với những người xung quanh. 1,0 + Qua đó tác giả nhắc nhở, khuyên nhủ các bạn trẻ hãy rèn luyện thói quen biết nói lời xin lỗi.... Hs có thể diễn đạt khác nhưng đúng ý vẫn cho điểm tối đa - Những bài học rút ra từ văn bản trên: + Nhận thức được giá trị của lời xin lỗi trong cuộc sống. Đó không chỉ là cách giải quyết mâu thuẫn xung đột mà còn là cầu nối giúp hàn gắn, giữ gìn mối quan hệ tốt đẹp đồng thời thể hiện thái độ tôn trọng đối với người khác. + Biết tha thứ, cảm thông trước lời xin lỗi chân thành của người khác 5 1,0 + Lên án, phê phán những người không thừa nhận lỗi lầm của bản thân với người khác. + Mỗi chúng ta hãy rèn cho mình thói quen nói lời xin lỗi, dũng cảm nhận lỗi để phát triển và hoàn thiện bản thân. ...... Hs có thể diễn đạt khác nhưng đúng ý vẫn cho điểm tối đa II VIẾT 6,0 Viết đoạn văn ( khoảng 200 chữ) ghi lại cảm nghĩ về bài thơ Mẹ 2,0 của tác giả Viễn Phương a. Xác định được yêu cầu về hình thức và dung lượng đoạn văn: Xác định được yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 0,25 1 chữ) của đoạn văn. Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, song song, phối hợp. b. Xác định đúng yêu cầu về nội dung: Xác định đúng nội dung đoạn văn: cảm nghĩ về bài thơ Mẹ của tác 0,25 giả Viễn Phương c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp làm rõ nội dung trọng tâm của 0,5 đoạn văn: * Xác định được các ý phù hợp để tập trung làm rõ nội dung đoạn văn, sau đây là một số gợi ý:
4. - Giới thiệu nhan đề, tác giả tác phẩm và nêu cảm nghĩ chung về bài thơ. - Trình bày cảm nghĩ về nét độc dáo của bài thơ trên hai phương diện nội dung và nghệ thuật . + Cảm nghĩ về nội dung (mạch cảm xúc, chủ đề, thông điệp...): bài thơ là dòng cảm xúc, nỗi nhớ thương của người con đối với người mẹ đã mất, dù mẹ đã đi xa nhưng những kỉ niệm và sự hi sinh của mẹ con dành cho con không bao giờ con quên. Qua đó, thể hiện lòng kính trọng và sự biết ơn sâu sắc của tác giả đối với mẹ. - Cảm nghĩ về yếu tố nghệ thuật: + Hình ảnh thơ giản dị mộc mạc, gợi cảm: hoa sen, hương hoa, từ láy (lặng lẽ, dịu dàng, bát ngát âm thầm..), phép tu từ so sánh “Mẹ nghèo như đóa hoa sen” ẩn dụ “ giọt máu – dòng lệ; đóa hoa thơm” ... để ca ngợi những phẩm chất và tình yêu thương, sự hi sinh của mẹ; +Thể thơ sáu chữ với lối gieo vần, ngắt nhịp khá linh hoạt khiến những câu thơ như một bản nhạc giàu âm điệu về tình mẹ - Khái quát cảm nghĩ về bài thơ. * Sắp xếp được hệ thống các ý hợp lí theo đặc điểm bố cục của kiểu đoạn văn. d. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau: - Lựa chọn được phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai những nội dung đã xác định. - Trình bày rõ cảm nghĩ và hệ thống các ý. 0,5 - Sử dụng đa dạng các hình thức trích dẫn; kết hợp phân tích với nhận xét, đánh giá và bộc lộ cảm nghĩ về bài thơ. đ. Diễn đạt: Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn. 0,25 e. Sáng tạo:Thể hiện cảm nghĩ sâu sắc về bài thơ; có cách diễn đạt mới mẻ. 0,25 Viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết: "Là học sinh, 4,0 em nghĩ làm thế nào để rèn luyện được sự tự tin cho bản thân?” 1. Xác định được yêu cầu của kiểu bài 0,25 Xác định được yêu cầu của kiểu bài: nghị luận xã hội 2. Xác định đúng vấn đề nghị luận: học sinh làm thế nào để rèn 0,5 luyện được sự tự tin cho bản thân
5. c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề của bài viết 1,0 - Xác định được các ý của bài viết - Sắp xếp được các ý hợp lí theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận: 1. Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát quan điểm của cá nhân 2 về vấn đề. 2. Triển khai vấn đề nghị luận: a. Giải thích vấn đề: Tự tin là gì? Là niềm tin vào khả năng của bản thân, là sự dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm về hành động của mình. b. Thể hiện quan điểm của người viết về vấn đề nghị luận, có thể theo một số gợi ý sau: * Phân tích các khía cạnh của vấn đề: - Trong xã hội hiện nay, nhiều học sinh vẫn còn thiếu tự tin vào bản thân. Các em thường tự ti về ngoại hình, năng lực học tập, kỹ năng giao tiếp Điều này dẫn đến việc các em không dám thể hiện bản thân, ngại tham gia các hoạt động ngoại khóa, thậm chí là sợ hãi khi phải đứng trước đám đông. - Nguyên nhân: Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu tự tin ở học sinh. + Áp lực học tập: Chương trình học nặng nề, kỳ vọng quá cao từ gia đình và xã hội khiến học sinh luôn cảm thấy căng thẳng, mệt mỏi và mất niềm tin vào bản thân. + Thiếu sự động viên, khích lệ: Sự thiếu quan tâm, động viên từ gia đình, thầy cô khiến học sinh cảm thấy cô đơn, lạc lõng và mất đi động lực phấn đấu. + Tác động tiêu cực từ mạng xã hội: Mạng xã hội là con dao hai lưỡi. Nếu không sử dụng đúng cách, nó có thể khiến học sinh tiếp xúc với những thông tin tiêu cực, hình ảnh không lành mạnh, từ đó ảnh hưởng đến tâm lý và sự tự tin của các em. - Hậu quả của thực trạng trên: Thiếu tự tin có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng đối với học sinh: + Kết quả học tập kém: Học sinh thiếu tự tin thường không dám phát biểu ý kiến, không dám hỏi khi chưa hiểu bài, dẫn đến việc không nắm vững kiến thức và kết quả học tập kém. + Khó hòa nhập với môi trường xung quanh: Các em thường ngại giao tiếp, kết bạn, tham gia các hoạt động tập thể, từ đó trở nên cô lập, thu mình. + Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần: Tự ti có thể dẫn đến trầm cảm, lo âu và các vấn đề tâm lý khác. - Mở rộng, trao đổi với quan điểm trái chiều hoặc ý kiến khác để có cái nhìn toàn diện về vấn đề.
6. * Đề xuất giải pháp khả thi và có tính thuyết phục: - Tự nhìn nhận bản thân để nhận ra điểm mạnh và điểm yếu và có hướng khắc phục. - Xây dựng mục tiêu cụ thể và kế hoạch hành động rõ ràng, nỗ lực để đạt được mục tiêu: - Tích cực tham gia các hoạt động ngoại khóa, xã hội để rèn luyện tự tin, khẳng định bản thân: - Học cách chấp nhận và vượt qua thất bại để tự tin hơn... ( HS có thể đưa ra ba giải pháp, trình bày có sức thuyết phục là đạt điểm tối đa) * Khẳng định lại quan điểm cá nhân đã trình bày và rút ra bài học cho bản thân. d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau: 1,5 - Triển khai được ít nhất hai luận điểm để làm rõ quan điểm của cá nhân. - Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận. - Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng. Lưu ý: Học sinh có thể trình bày suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với vấn đề nghị luận. đ. Diễn đạt: Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, 0,25 liên kết văn bản. e. Sáng tạo:Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách 0,5 diễn đạt mới mẻ.