Đề khảo sát chất lượng đầu năm năm học 2024-2025 môn Ngữ văn 9 - Trường THCS Nam Sơn (Có đáp án)

Nội dung text: Đề khảo sát chất lượng đầu năm năm học 2024-2025 môn Ngữ văn 9 - Trường THCS Nam Sơn (Có đáp án)

1. UBND HUYỆN AN DƯƠNG ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG ĐẦU NĂM TRƯỜNG THCS NAM SƠN NĂM HỌC: 2024 - 2025 Môn: Ngữ văn 9 Thời gian: 120 phút (không kể thời gian giao đề) I. ĐỌC - HIỂU (4.0 điểm) Đọc đoạn ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi: “Siêu bão Yagi đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, ảnh hưởng đến công việc và đời sống của người dân. Cũng chính trong những ngày miền Bắc gánh chịu thiên tai, tình người lại được sẻ chia và nhân lên gấp bội. Mọi nguồn lực đều được tập trung cho các địa phương chịu ảnh hưởng của bão lũ. Nhiều hoạt động quyên góp cứu trợ đã diễn ra trên khắp cả nước. Chính quyền địa phương, các lực lượng công an, quân đội, hay những ngành như điện, nước, công ty cây xanh đều căng mình khắc phục hậu quả của bão lũ. Các hoạt động quyên góp cho đồng bào vùng lũ được tổ chức, từ các học sinh, tổ dân phố, cơ quan đơn vị đến doanh nghiệp, mỗi người một chút, ai có gì góp nấy. Các nhà xe cũng sẵn sàng chở miễn phí hàng hóa lên vùng mưa lũ. Vẫn còn ngổn ngang thiệt hại sau bão lũ nhưng bà con không đơn độc, hàng triệu cánh tay đã chìa ra hỗ trợ bằng nhiều cách khác nhau. Người góp công, người góp của. Trong bão lũ, người dân cả nước một lần nữa thể hiện tinh thần đoàn kết tương thân tương ái, tất cả bởi hai chữ đồng bào. Vốn là phương tiện có sức lan tỏa mạnh mẽ, âm nhạc cũng chính là nơi mà những tấm lòng vàng tìm thấy nhau, cùng chung tay chung sức kịp thời giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn. Nhiều nghệ sĩ cũng đã mang lời ca tiếng hát để chia sẻ với người dân vùng lũ. Những hoạt động này có tác động rất lớn đến cộng đồng, góp phần lan tỏa tinh thần đoàn kết sẻ chia. Những nghĩa cử trong siêu bão Yagi cho thấy sự đoàn kết, tình người luôn là điểm tựa vững chắc nhất để mỗi đất nước , mỗi cộng đồng vượt qua khó khăn. Đây cũng là phẩm chất đáng quý, là sức mạnh nội tại của người Việt đã giúp chúng ta vượt qua muôn vàn thử thách khó khăn trong hàng ngàn năm lịch sử để vững bước phát triển. Với tinh thần đó, những nơi bão lũ san phẳng sẽ sớm hồi sinh và cuộc sống sẽ sớm ổn định trở lại.” (Nguồn: vtv.vn) Câu 1 (0.5 điểm). Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên là gì? Câu 2 (0.5 điểm). Theo đoạn trích, “những nghĩa cử trong siêu bão Yagi” có ý nghĩa như thế nào? Câu 3 (1.0 điểm). Chỉ ra và nêu hiệu quả của biện pháp tu từ liệt kê được sử dụng trong câu văn sau: “Siêu bão Yagi đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, ảnh hưởng đến công việc và đời sống của người dân.” Câu 4 (1.0 điểm). Những thông điệp ý nghĩa nào được truyền tải qua đoạn ngữ liệu trên? Câu 5 (1.0 điểm). Là một người được chứng kiến và trải qua siêu bão Yagi, theo em, con người có thể làm gì để giảm thiểu ảnh hưởng do thiên tai, lũ lụt?
2. II. LÀM VĂN (6.0 điểm) Câu 1 (2.0 điểm). Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) ghi lại cảm xúc của em về đoạn thơ sau: “Làng Nủ mình đâu rồi bố ơi? Mẹ và các em con cũng đâu rồi hả bố? Sao bố con mình cùng lấm lem bùn lũ? Đây là đâu mà mịt mù thế này? Không thể nào con cựa được chân tay Không thở được, mũi mồm toàn bùn đất Có phải bố đấy không mà ôm con rất chặt? Tỉnh lại đi bố ơi! Đưa con trở về nhà! Trường của con vừa khai giảng hôm qua Con sung sướng ngày đầu tiên đi học Chưa biết tên bạn bè, nhiều đứa còn dỗi khóc Sao ở đây giờ chỉ thấy bùn? Con muốn về nhà, về làng Nủ yêu thương Muốn đi học, đón Trung thu cùng bạn Không muốn ở đây dưới đất này lạnh lắm Bố tỉnh lại đi đưa con về!” [ ] (Trích: “Xin trả lại con làng Nủ”, Đỗ Xuân Thu – Trung thu 2024) * Cước chú: Đỗ Xuân Thu là một trong những tác giả viết nhiều sách nhất trong số hội viên Hội Nhà văn Việt Nam hiện nay với trên 30 đầu sách ở nhiều thể loại khác nhau, nổi bật nhất là thơ ca. Thơ ông đằm thắm, giản dị, nhiều xúc cảm với những tiếc nuối dịu ngọt. Câu 2 (4.0 điểm). Hiện nay, một bộ phận giới trẻ thiếu ý thức khi tham gia giao thông. Hãy viết bài văn nghị luận bàn về vấn đề trên. ------------HẾT----------- Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
3. HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG ĐẦU NĂM MÔN: NGỮ VĂN 9 (Năm học: 2024 – 2025) Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 4.0 1 - Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên là: Nghị luận. 0.5 2 Theo đoạn trích, “những nghĩa cử trong siêu bão Yagi” có ý 0.5 nghĩa: “cho thấy sự đoàn kết, tình người luôn là điểm tựa vững chắc nhất để mỗi đất nước , mỗi cộng đồng vượt qua khó khăn.”; “là phẩm chất đáng quý, là sức mạnh nội tại của người Việt đã giúp chúng ta vượt qua muôn vàn thử thách khó khăn trong hàng ngàn năm lịch sử để vững bước phát triển.” 3 - Biện pháp tu từ: Liệt kê – “những thiệt hại nghiêm trọng về 0.25 người và tài sản, ảnh hưởng đến công việc và đời sống của người dân.” - Hiệu quả: 0.75 + Giúp câu văn trở nên hay hơn, giàu giá trị biểu đạt và làm nổi bật chủ đề của đoạn trích. + Diễn tả đầy đủ, cụ thể và sâu sắc những thiệt hại nghiêm trọng, những ảnh hưởng to lớn mà siêu bão Yagi đã để lại trên đất nước ta. + Thể hiện thái độ đồng cảm của tác giả trước những mất mát, đau thương mà người dân phải gánh chịu trong và sau cơn bão. Đồng thời, mong muốn chúng ta hãy có những biện pháp phòng chống và ứng phó kịp thời với thiên tai, bão lũ để giảm thiểu những hậu quả mà nó gây ra. 4 - Học sinh có thể trình bày các thông điệp theo ý hiểu như: 1.0 + Hãy đoàn kết, yêu thương và giúp đỡ những người gặp khó khăn trong mùa bão lũ. + Đoàn kết vượt bão – sức mạnh tinh thần Việt. + Hãy thắt chặt tình đoàn kết trong mùa lũ. + Cùng chung tay, góp sức để vượt qua những khó khăn. GV chấm linh hoạt dựa trên bài làm của học sinh. Mỗi thông điệp đúng GV chấm 0.25 điểm. 5 - Học sinh có thể trình bày những việc làm để giảm thiểu ảnh 1.0 hưởng do thiên tai, lũ lụt theo ý hiểu nhưng cần đảm bảo một số ý sau:
4. + Cần nâng cao nhận thức về hậu quả mà thiên tai, bão lũ gây ra cho con người để từ đó có những biện pháp phòng chống và khắc phục hiệu quả. + Có những quy định bảo vệ rừng chặt chẽ hơn, tích cực trồng rừng. + Không khai thác bừa bãi tài nguyên thiên nhiên. + Xử phạt nghiêm minh với hành động xả rác bừa bãi, chặt phá rừng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường. + Thường xuyên theo dõi dự báo thời tiết để có những biện pháp phòng chống kịp thời trước thiên tai. GV chấm linh hoạt dựa trên bài làm của học sinh. Mỗi việc làm hợp lí GV chấm 0.25 điểm. II LÀM VĂN 6.0 1 Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về đoạn thơ: 2.0 a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn ghi lại cảm xúc về một đọạn thơ. 0.25 - Khuyến khích các bài có sự sáng tạo của cá nhân học sinh. b. Triển khai nội dung bài viết thành đoạn văn, đảm bảo nội dung cơ bản sau: * Mở đoạn: - Giới thiệu nhan đề, tác giả và cảm xúc chung về đoạn thơ. 0.25 * Thân đoạn: • - Trình bày cảm xúc của người đọc về chủ đề, nội dung của đoạn 0.75 thơ. • + Bài thơ đã bộc lộ sự xót thương của tác giả trước những mất mát, đau thương của những người dân ở làng Nủ- một ngôi làng đã từng là nơi sinh sống yên bình của rất nhiều người dân ở Lào Cai và cũng là nơi chưa bao giờ xảy ra thiên tai nghiêm trọng như vậy. • + Trong bài thơ, hình ảnh đứa bé cùng với người thân đã bị vùi lấp, nằm sâu dưới lòng đất rất thương tâm. Tác giả đã nấc nghẹn khi tưởng tượng ra cảnh những đứa trẻ “không thể cựa nào con cựa được chân tay”; “không thở được” vì “mũi mồm toàn bùn đất”. Lũ lụt, sạt lở đất đã cướp đi sinh mạng của những đứa trẻ và những người thân của các em. Điều đó, khiến mỗi chúng ta không thể cầm lòng được trước những hình ảnh đó. + Câu thơ “Trường của con vừa khai giảng hôm qua / Con sung sướng ngày đầu tiên đi học.” đã một lần nữa khắc họa sự đau xót đến nghẹn ngào khi hình ảnh các em thơ mới hôm qua còn vui vẻ, hân hoan đến trường thể thực hiện ước mơ của cuộc đời thì trong bỗng chốc thiên tai ập xuống, đã cướp đi và vùi lấp tất cả. Những đứa trẻ vô tội đã không thể thực hiện được ước mơ của mình.
5. + Khổ thơ cuối thể hiện mong ước, khát khao của những đứa trẻ làng Nủ “muốn về nhà, về làng Nủ yêu thương, muốn đi học, đón Trung thu cùng bạn.” Những ước muốn thật giản dị, thân thương nhưng giờ đây đã mãi không còn nữa. => Đoạn thơ trên đã một lần nữa chạm đến trái tim người đọc về những đau thương, mất mát mà người dân làng Nủ đã phải gánh chịu trong đợt thiên tai vừa qua. Khai thác về chủ đề những đau thương, mất mát trong mùa mưa lũ, tác giả Đỗ Xuân Thu đã thành công khi khắc họa hình ảnh những đứa trẻ thơ bé bỏng, non nớt đã không còn nữa và những ước mơ, những khao khát nhỏ bé của các em đã mãi mãi khép lại từ đây. - Phân tích những nét nghệ thuật độc đáo được sử dụng trong đoạn thơ. 0.5 + Sử dụng thể thơ tự do đã giúp tác giả bộc lộ cảm xúc một cách rõ nét, đầy đủ và trọn vẹn. + Sử dụng từ ngữ giàu hình ảnh, có giá trị biểu cảm cao. + Tác giả rất tinh tế khi sử dụng rất nhiều câu hỏi tu từ, câu cảm thán để bộc lộ trực tiếp cảm xúc. Đồng thời, các biện pháp tu từ: điệp ngữ, liệt kê được sử dụng hiệu quả khi khắc họa thảm cảnh đáng thương do thiên tai gây ra. - Làm rõ cảm xúc bằng những hình ảnh, từ ngữ được trích từ bài thơ. * Kết đoạn: 0.25 - Khẳng định lại cảm xúc về bài thơ, ý nghĩa của nó đối với người đọc. Lưu ý: Học sinh có thể ghi lại những cảm xúc của cá nhân mình về đoạn thơ. GV chấm linh hoạt dựa trên bài làm của học sinh. 2 Viết bài văn nghị luận về vấn đề cần giải quyết: 4.0 a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận xã hội. 0.25 - Đúng đặc trưng kiểu bài nghị luận xã hội. - Có các luận điểm rõ ràng, lí lẽ, dẫn chứng xác đáng, lập luận chặt chẽ, thuyết phục. - Khuyến khích các bài có sự sáng tạo của cá nhân HS.
6. b. Triển khai nội dung bài viết thành bài văn, đảm bảo nội dung cơ bản sau: 1. Mở bài: 0.25 - Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề cần bàn luận, thể hiện ý kiến về vấn đề đó. 2. Thân bài: + Giải thích vấn đề: 0.5 - Ý thức khi tham gia giao thông là sự hiểu biết, tự giác và tôn trọng các quy định của pháp luật về giao thông. Điều này bao gồm việc tuân thủ các quy định về tốc độ, tín hiệu đèn giao thông, đội mũ bảo hiểm, không sử dụng rượu bia khi lái xe,... + Bàn luận về vấn đề: - Thực trạng: 0.5 Theo số liệu thống kê của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, trong năm 2023, tỷ lệ người vi phạm luật giao thông đường bộ trong độ tuổi từ 18-27 chiếm khoảng 30%. Trong đó, các lỗi vi phạm phổ biến là không đội mũ bảo hiểm, vượt đèn đỏ, đi sai làn đường, sử dụng điện thoại khi lái xe. Những vi phạm này không chỉ gây nguy hiểm cho bản thân người vi phạm mà còn ảnh hưởng đến những người tham gia giao thông khác. - Nguyên nhân: 0.5 Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng đáng buồn này. Thứ nhất, một bộ phận giới trẻ còn thiếu hiểu biết về luật giao thông hoặc có thái độ chủ quan, xem thường các quy định. Thứ hai, việc xử phạt các hành vi vi phạm chưa đủ nghiêm khắc, chưa đủ sức răn đe. Thứ ba, công tác tuyên truyền, giáo dục về an toàn giao thông chưa thực sự hiệu quả, chưa tiếp cận được đông đảo giới trẻ. - Hậu quả: 0.5 Nếu tình trạng này không được cải thiện, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng. Tai nạn giao thông sẽ gia tăng, gây thiệt hại về người và tài sản. Ngoài ra, nó còn ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội, gây tâm lý bất an cho người dân. - Ý kiến trái chiều và phản biện: 0.25 Có ý kiến cho rằng, ý thức khi tham gia giao thông là vấn đề cá nhân, không nên quá khắt khe. Tuy nhiên, tôi không đồng ý với quan điểm này. Giao thông là hoạt động xã hội, liên quan đến sự an toàn của nhiều người. Do đó, mỗi cá nhân cần có trách nhiệm tuân thủ luật giao thông để bảo vệ bản thân và cộng đồng. + Đề xuất giải pháp: 0.75 - Các trường học, cơ quan quản lý giáo dục, các tổ chức xã hội tăng cường giáo dục và tuyên truyền về luật giao thông như:
7. lồng ghép nội dung giáo dục luật giao thông vào chương trình học chính khóa và ngoại khóa; tổ chức các buổi tọa đàm, diễn đàn, cuộc thi về an toàn giao thông; sử dụng các phương tiện truyền thông đa dạng như video, infographic, trò chơi tương tác để truyền tải thông điệp một cách hấp dẫn. - Chính quyền địa phương, các cơ quan chức năng nên tạo môi trường giao thông an toàn và thuận lợi: nâng cấp cơ sở hạ tầng giao thông, đảm bảo hệ thống biển báo, đèn tín hiệu đầy đủ và rõ rang; tổ chức giao thông hợp lý, phân luồng rõ ràng, đặc biệt là tại các khu vực trường học; xây dựng và duy trì các công trình phụ trợ như vạch kẻ đường, gờ giảm tốc, cầu vượt dành cho người đi bộ. - Lực lượng chức năng, cảnh sát giao thông tăng cường kiểm soát và xử lý vi phạm như: tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm luật giao thông, công khai thông tin về các vụ vi phạm và xử lý để tạo tính răn đe. + Bài học nhận thức, hành động. 0.25 III. Kết bài - Khẳng định tầm quan trọng của việc nhận thức đúng và giải 0.25 quyết hiệu quả vấn đề nêu ra. - Liên hệ bản thân. GV linh hoạt chấm dựa trên bài làm của học sinh.