Bài giảng Tiếng Việt 4 (Tập làm văn) - Bài: Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật - Năm học 2021-2022

Nội dung text: Bài giảng Tiếng Việt 4 (Tập làm văn) - Bài: Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật - Năm học 2021-2022

1. Tập làm văn
2. Khởi động
3. Thế nào là miêu tả ? Miêu tả là vẽ lại bằng lời những đặc điểm nổi bật của cảnh, của người, của vật để giúp người nghe, người đọc hình dung được các đối tượng ấy.
4. Nhận xét
5. Thứ năm ngày 30 tháng 12 năm 2021 Tập làm văn Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật I.Nhận xét 1. Đọc bài văn sau và trả lời câu hỏi: Cái cối tân
6. Cái cối tân Cái cối xinh xinh xuất hiện như một giấc mộng, ngồi chễm chệ giữa gian nhà trống. U gọi nó là cái cối tân. Cái vành, cái áo đều làm bằng nan tre. Hai cái tai nó bằng tre già màu nâu. Mỗi tai có một cái lỗ tròn xoe. Lúc nào, tai cũng tỉnh táo để nghe ngóng. Cối có hai hàm răng bằng gỗ dẻ. U gọi là dăm. Răng nó nhiều, ken vào nhau. Vậy nên, người ta nói “chật như nêm cối”. Nói đến cối lại phải nói đến cần. Cái cần dài bằng tre đực vàng óng. Đầu cần là củ tre, có cái chốt. Cái chốt bằng tre mà rắn như đanh, móc vào tai cối. Từ chỗ tay cầm có cái thừng buộc vào xà nhà. Đẩy đi kéo lại cối kêu ù ù. Chọn được ngày lành tháng tốt, u đong một gánh thóc vàng ươm về. Đổ vào lòng cối, u xay thử. Từ xung quang cối, gạo lẫn trấu chảy xuống vành rào rào như mưa. U vốc ra một nắm, tải ra, thổi phù phù. Cả vốc gạo chỉ lỏi vài hạt thóc. U gật đầu nói: “Cối tuy mới, chửa thuần nhưng mà nó xay được thế này là nhất đấy!” Cứ thế ngày lại ngày qua, đêm đêm tôi xay lúa với u. Đêm đêm tiếng cối ù ù vui cả xóm... Cái cối xay cũng như những đồ dùng đã sống cùng tôi – cái võng đay, cái chiếu manh, cái mâm gỗ, cái giỏ cua, cái chạn bát, cái giường nứa - tất cả, tất cả chúng nó đều cất tiếng nói: “Chúng tôi được sống cùng với tuổi thơ anh. Chúng tôi hoàn toàn không muốn nhờ vả anh cái gì. Chúng tôi chỉ muốn theo dõi từng bước anh đi ” Theo Duy Khán
7. Ngày xưa, cách đây hơn bốn chục năm, ở nông thôn chưa có điện, chưa có máy xay xát như hiện nay nên người ta dùng cối xay tre để xay lúa. Hiện nay, một số gia đình nông thôn ở miền Bắc và miền Trung vẫn còn chiếc cối xay bằng tre giống như thế này.
8. Tập làm văn Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật I.Nhận xét 1.Đọc bài văn và trả lời câu hỏi: a) Bài văn tả cái gì? Bài văn tả cái cối xay gạo bằng tre.
9. I/ Nhận xét Bài văn được chia làm mấy đoạn? Bài văn được chia làm 4 đoạn. Đoạn 1: Cái cối xinh xinh . . . gian nhà trống. Đoạn 2: U gọi nó là cái cối tân . . . cối kêu ù ù. Đoạn 3: Chọn được ngày lành . . . vui cả xóm. Đoạn 4: Cái cối xay . . .theo dõi từng bước anh đi.
10. b) Tìm các phần mở bài, kết bài. Mỗi phần ấy nói lên đều gì ? Mở bài:(Đoạn 1) Cái cối xinh xinh xuất hiện như một giấc mộng, ngồi chễm chệ giữa gian nhà trống. -> Giới thiệu về cái cối xay. Kết bài: ( Đoạn 4) Cái cối xay cũng như những đồ dùng đã sống cùng tôi - cái võng đay, cái chiếu manh, cái mâm gỗ, cái giỏ cua, cái chạn chén, cái giường nứa,...-tất cả, tất cả chúng nó đều cất tiếng nói: “ Chúng tôi được sống cùng với tuổi thơ anh. Chúng tôi hoàn toàn không muốn nhờ vả anh cái gì. Chúng tôi chỉ muốn theo dõi từng bước anh đi...” -> Tình cảm của bạn nhỏ với các đồ dùng trong nhà.
11. Phần mở bài dùng giới thiệu đồ vật được miêu tả. Phần kết bài thường nói đến tình cảm, sự gắn bó thân thiết của người với đồ vật đó hay ích lợi của đồ vật ấy. c) Các phần mở bài, kết bài đó giống với những cách mở bài, kết bài nào đã học ? -> Giống kiểu mở bài trực tiếp và kết bài mở rộng trong văn kể chuyện. Thế nào là mở bài trực tiếp? Mở bài trực tiếp là giới thiệu ngay đồ vật sẽ tả là cái cối tân. Thế nào là kết bài mở rộng? Kết bài mở rộng là bình luận thêm về đồ vật.
12. d) Phần thân bài tả cái cối theo trình tự như thế nào ? Phần thân bài tả hình dáng cái cối theo trình tự từ bộ phận lớn đến bộ phận nhỏ, từ ngoài vào trong, từ phần chính đến phần phụ, cái vành, hai cái tai, hàng răng côi, cần cối, đầu cần, cái chốt, dây thừng buộc cần và tả công dụng của cái cối: dùng đẻ xay lúa, tiếng cối làm vui cả xóm.
13. d) Phần thân bài tả cái cối theo trình tự như thế nào? Đoạn 2. bộ phận lớn bộ phận nhỏ * Tả hình dáng cái cối. từ ngoài vào trong phần chính phần phụ cái vành cái áo hai cái tai lỗ tai hàm răng cối dăm cối cần cối đầu cần cái chốt dây thừng Đoạn 3. * Tả công dụng của cái cối.
14. Cái vành Cái áo Hình Hai cái tai Lỗ tai dáng Hàm răng cối Dăm cối Đầu cần Thân bài Cái cần Cái chốt Dây thừng Xay lúa buộc cối Công dụng Tiếng cối làm vui cả xóm
15. 9. dây thừng 6. cần cối 8. cái chốt 7. đầu cần 3. cái tai 4. lỗ tai 2. cái áo 5. hàm răng 1. cái vành
16. Để miêu tả cái cối tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào ? Những hình ảnh so sánh - Chật như nêm cối. - Cái chốt bằng tre mà rắn như đanh. Những hình ảnh nhân hóa - Tai cũng tỉnh táo để nghe ngóng. - Tất cả chúng nó đều cất tiếng nói.
17. Trong khi miêu tả cái cối, tác giả đã dùng những hình ảnh so sánh nhân hóa thật sinh động: chật như nêm cối, cái chốt bằng tre mà rắn như đanh, cái tai tỉnh táo để nghe ngóng, cái cối xay, cái võng đay, cái chiếu manh, cá mâm gỗ, cái giỏ cua, cái chạn bát, giường nứa, tất cả, tất cả chúng nó đều cất tiếng nói Tác giả đã quan sát cái cối xay gạo bằng tre rất tỷ mỷ, tinh tế bằng nhiều giác quan. Nhờ sự quan sát tỉ mỉ, tinh tế ấy với cách sử dụng linh hoạt các biện pháp tu từ so sánh và nhân hóa trong bài làm cho bài văn miêu tả cái cối xay gạo chân thực mà sinh động.
18. 1. Bài văn: Cái cối tân Mở Cái cối xinh xinh xuất hiện như một giấc mộng, ngồi chễm chệ giữa gian nhà trống. bài U gọi nó là cái cối tân. Cái vành, cái áo đều làm bằng nan tre. Hai cái tai nó bằng tre già màu nâu. Mỗi tai có một cái lỗ tròn xoe. Lúc nào tai cũng tỉnh táo để nghe ngóng. Cối có hai hàm răng bằng gỗ dẻ. U gọi là dăm. Răng nó nhiều, ken vào nhau. Vậy nên người ta nói “chật như nêm cối”. Nói đến cối lại phải nói đến cần. Cái cần dài bằng tre đực vàng óng. Đầu cần là củ tre, có cái chốt. Cái chốt bằng tre mà rắn như đanh, móc vào tai cối. Từ chỗ tay cầm có cái thừng buộc vào xà nhà. Đẩy đi kéo lại, cối kêu ù ù. Thân Chọn được ngày lành tháng tốt, u đong một gánh thóc vàng ươm về. Đổ vào lòng cối, u xay bài thử. Từ xung quanh cối, gạo lẫn trấu chảy xuống vành rào rào như mưa. U vốc ra một nắm, tãi ra, thổi phù phù. Cả vốc gạo chỉ lõi một vài hạt thóc. U gật đầu nói: “Cối tuy mới, chửa thuần nhưng mà nó xay được thế này là nhất đấy !” Cứ thế ngày lại ngày qua, đêm đêm tôi xay lúa với u. Đêm đêm tiếng cối ù ù vui cả xóm. Cái cối xay cũng như những đồ dùng đã sống cùng tôi – cái võng đay, cái chiếu manh, cái mâm gỗ, cái giỏ cua, cái chạn bát, cái giường nứa - tất cả, tất cả chúng nó đều cất tiếng nói: “Chúng Kết tôi được sống cùng với tuổi thơ anh. Chúng tôi hoàn toàn không muốn nhờ vả anh cái gì. Chúng bài tôi chỉ muốn theo dõi từng bước anh đi ”
19. Tập làm văn Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật I.Nhận xét Bài: Cái cối tân Mở bài( Đoạn 1) - Giới thiệu ngay đồ vật được miêu tả là cái cối. (Mở bài trực tiếp) Thân bài( Đoạn 2) - Tả đặc điểm hình dáng cái cối. ( Đoạn 3) - Tả công dụng của cái cối. Kết bài( Đoạn 4) - Nêu phần kết bài có bình luận thêm về tình cảm của bạn nhỏ với các đồ dùng trong nhà. (Kết bài mở rộng)
20. Thứ sáu ngày 17 tháng 12 năm 2021 Tập làm văn Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật 2. Theo em, khi tả một đồ vật, ta cần tả những gì ? Tả bao quát toàn bộ đồ vật. Khi miêu tả Tả những bộ phận có đặc điểm nổi bật. Thể hiện tình cảm với đồ vật.