Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài: Cách viết đoạn văn nghị luận xã hội 200 chữ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài: Cách viết đoạn văn nghị luận xã hội 200 chữ

1. CÁCH VIẾT ĐOẠN VĂN 200 CHỮ
2. I. NHỮNG VẤN ĐỀ LÍ THUYẾT
3. I. LÝ THUYẾT CHUNG Về mặt hình thức, không viết một bài văn hoàn chỉnh mà chỉ cần viết một đoạn văn khoảng 200 chữ. Về mặt nội dung, không trình bày suy nghĩ về một vấn đề độc lập mà là một vấn đề có liên quan đến nội dung đoạn Đọc – hiểu.
4. Đoạn văn NLXH không phải một bài văn NLXH thu nhỏ. So sánh giữa đoạn văn và bài văn thu nhỏ Ví dụ: Anh/chị hãy viết đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) bàn về tác hại của ô nhiễm môi trường
5. Đoạn văn Bài văn thu nhỏ • Đề bài hỏi khía cạnh nào • Tác hại của ô nhiễm môi trả lời đúng khía cạnh đó trường (ý nghĩa/ tác hại/ ) • Nguyên nhân gây ô • Chỉ bàn đến tác hại và chỉ nhiễm môi trường duy nhất bàn đến tác hại • Biện pháp khắc phục của ô nhiễm môi trường • Bài học cho bản thân và • Trọng tâm là tác hại của ô liên hệ thực tế nhiễm môi trường ➔ Bàn luận đầy đủ tất cả (không lan man) các ý.
6. Phân loại dạng đề nghị luận xã hội Nghị luận về một câu nói, ý kiến, tư tưởng trong 1 phần ngữ liệu đọc hiểu. Nghị luận về một hiện tượng đời sống được đề 2 cập đến trong phần đọc hiểu. Nghị luận về một thông điệp, ý nghĩa rút ra, 3 gợi ra trong phần đọc hiểu
7. Cách nhận biết các dạng đề * DẠNG 1: Là một câu nói, ý kiến, tư tưởng giống như một câu danh ngôn hoặc một câu nói, ý kiến, tư tưởng có nội dung giống với nội dung trong ngữ liệu phần Đọc hiểu.
8. Cách nhận biết các dạng đề * DẠNG 2: Thường đề phần nghị luận xã hội sẽ có các từ khóa như: hôm nay, hiện nay, ở Việt Nam, * DẠNG 3: Đề yêu cầu rút ra thông điệp, ý nghĩa trong ngữ liệu phần đọc hiểu (thường là đoạn thơ, bài thơ hoặc đoạn trích, đoạn văn, bài văn).
9. 1. Những lưu ý khi làm đoạn văn 200 chữ a. Về hình thức: ⮚ Dung lượng yêu cầu khoảng 200 chữ, vì vậy cần viết ngắn gọn súc tích. Đi thẳng trực tiếp vào vấn đề, chia luận điểm, luận cứ rõ ràng. ⮚ Thời gian viết bài nghị luận dao động từ 20-25 phút. Tránh tập trung quá nhiều vào dạng bài này mà mất thời gian câu sau. ⮚ Trình bày như một đoạn văn, không ngắt xuống dòng. Bài 200 chữ ứng với khoảng 20 dòng, 2/3 tờ giấy thi.
10. b. Về đề bài: ⮚ Dạng bài NLXH sẽ lấy một phần nội dung, ý nghĩa, thông điệp hay nhất trong bài đọc hiểu để làm đề thi ⮚ Lưu ý: • Đọc kỹ bài đọc hiểu, nắm được cốt lõi nội dung. Từ đó xem đề yêu cầu mình bàn về vấn đề gì? Xác định được vấn đề đó thuộc về dạng bài Tư tưởng đạo lý hay Hiện tượng đời sống. • Xác định xong dạng bài nghị luận xã hội, các em định hình ra giấy nháp dàn ý của dạng bài đó.
11. Ví dụ: Đề đoạn văn NLXH 200 chữ được trích từ Bài phát biểu tại buổi lễ tốt nghiệp trường trung học Wellesley của thầy Hiệu trưởng David McCullough của đề đọc hiểu “Leo lên đỉnh núi không phải để cắm cờ mà là để vượt qua thách thức, tận hưởng bầu không khí và ngắm nhìn quang cảnh rộng lớn xung quanh. Leo lên đỉnh cao là để các em có thể nhìn ngắm thế giới chứ không phải để thế giới nhận ra các em. Hãy đến Paris để tận hưởng cảm giác đắm chìm trong Paris chứ không phải lướt qua đó để ghi Paris vào danh sách các địa điểm các em đã đi qua và tự hào mình là con người từng trải.
12. Tập luyện những suy nghĩ độc lập, sáng tạo và táo bạo không phải để mang lại sự thỏa mãn cho bản thân mà là để đem lại lợi ích cho 6,8 tỷ người trên trái đất của chúng ta. Rồi các em sẽ phát hiện ra sự thật vĩ đại và thú vị mà những kinh nghiệm trong cuộc sống mang lại, đó là lòng vị tha mới chính là điều tốt đẹp nhất mà các em có thể làm cho bản thân mình. Niềm vui lớn nhất trong cuộc đời thực ra lại đến vào lúc các em nhận ra các em chẳng có gì đặc biệt cả. Bởi tất cả mọi người đều như thế”. Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến được nêu trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu: “Leo lên đỉnh cao là để các em có thể nhìn ngắm thế giới chứ không phải để thế giới nhận ra các em.”
13. 2. Các bước làm một đoạn văn 200 chữ: a. Xây dựng câu mở đoạn Câu mở đoạn phải có cái nhìn tổng quát, khái quát được nội dung mà đề thi yêu cầu. Phải hiểu được đề thi bàn về vấn đề gì? Câu mở đoạn có thể dùng 1-3 câu. Cách xây dựng câu mở đoạn: nêu nội dung khái quát rồi dẫn câu nói vào (hoặc không dẫn nguyên câu thì trích vào cụm từ khóa).
14. Ví dụ: Thành công luôn là khao khát của mỗi con người trên hành trình chinh phục những ước mơ và khát vọng – nhưng khi lên đến đỉnh của thành công, điều quan trọng nhất vẫn là để “ngắm nhìn thế giới” chứ không phải là để cho ai đó nhận ra mình.
15. b. Cách triển khai ý ở thân bài ⮚ Bước 1: Giải thích các cụm từ khóa, giải thích cả câu (cần ngắn gọn, đơn giản). ⮚ Bước 2: Bàn luận, phân tích: o Đặt ra các câu hỏi vì sao, tại sao. Sau đó bình luận, chứng minh từng ý lớn, ý nhỏ, sắp xếp luận cứ một cách rõ ràng. o Đưa ra dẫn chứng phù hợp, tiêu biểu, chính xác. o Quan điểm của mình về vấn đề đó, đồng tình hay không đồng tình, phân tích theo quan điểm đó. o Bàn luận 2 mặt vấn đề, không bàn luận một chiều.
16. c. Cách viết kết đoạn ( 2-3 dòng) ⮚ Rút ra bài học nhận thức và hành động. ⮚ Liên hệ với những vấn đề tương tự. Hoặc mở rộng vấn đề, có thể kết lại bằng một danh ngôn hay câu nói nổi tiếng.
17. TỔNG KẾT Đoạn NLXH chú trọng việc bày tỏ quan điểm cá nhân, nên rất khuyến khích các em sáng tạo trong cách nghĩ, cách viết, bộc lộ cá tính. Nhưng cần nhớ sự sáng tạo, khác biệt vẫn phải dựa trên lí lẽ, căn cứ xác đáng với một thái độ chân thành, phù hợp với chuẩn mực xã hội. Vì thế khi làm bài các em nên chú ý lan tỏa những thông điệp tích cực, tốt đẹp.
18. II. BÀI TẬP VẬN DỤNG
19. Bài tập 1: Hãy lập dàn ý Miền Trung câu ví dặm nằm nghiêng cho đề văn sau đây: Trên nắng và dưới cát I. Đọc hiểu (3 điểm) Đến câu hát cũng hai lần sàng lại Sao lọt tai rồi vẫn day dứt quanh năm. Miền Trung Bao giờ em về thăm Mảnh đất nghèo mồng tơi không kịp rớt Lúa con gái mà gầy còm túa đỏ Chỉ gió bão là tốt tươi như cỏ Không ai gieo mọc trắng mặt người. Miền Trung (Trích Miền Trung, Hoàng Trần Eo đất này thắt đáy lưng ong Cương, Thơ hay Việt Nam thế kỉ Cho tình người đọng mật XX, NXB Văn hóa Thông tin, 2006, Em gắng về tr. 81-82) Đừng để mę già mong...
20. II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1. (2,0 điểm) Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về sức mạnh của tình người trong hoàn cảnh khó khăn thử thách. Nguồn đề: Đề minh họa môn Ngữ văn năm 2021